टी-२० विश्वकप : नेपाली टोली र खेल्ने स्टेडियमसहित अन्य सम्पूर्ण जानकारी

काठमाडौं । आईसीसी टी–२० विश्वकप अबको केही दिनमा सुरु हुँदैछ । यो पटकको प्रतियोगिता केही फरक हुने भएको छ, किनभने पहिलो पटक अमेरिकामा विश्वकप खेलाइँदैछ ।

यो प्रतियोगिता जुन १ देखि २९ सम्म अमेरिका र वेस्ट इन्डिजमा आयोजना हुँदैछ । यो टी-२० क्रिकेट विश्वकपको नवौं संस्करण हो र यस पटक २० टोलीले भाग लिएका छन् ।

प्रतियोगितामा कुन-कुन टोली सहभागी छन्, तालिका कस्तो छ र कसरी हेर्ने ? यस टी-२० विश्वकपसँग सम्बन्धित ठूला कुराहरू जानौं-

टी-२० विश्वकप ढाँचा

यसपटक पनि टी–२० विश्वकप पुरानै फर्म्याटमा खेलाइने भएको छ । समूह चरण, सुपर–८ र त्यसपछि नकआउट (सेमिफाइनल र फाइनल) गरी तीन चरणका खेल हुनेछन् ।

यसका लागि सबै २० टोलीलाई चार समूहमा विभाजन गरिएको छ । समूहमा पाँच टोली छन् । समूह चरणमा एक समूहका टोलीले एकअर्कासँग खेल्नेछन् । प्रत्येक समूहबाट २ टोली सुपर–८ मा छनोट हुनेछन् ।

यीमध्ये चार टोली नकआउट राउण्डका लागि सेमिफाइनल पुग्नेछन् ।

यसपटक नेपाली टोली समूह ‘डी’मा परेको छ । यो समूहमा नेपालबाहेक दक्षिण अफ्रिका, श्रीलंका, बंगलादेश र नेदरल्याण्ड्स छन् ।

खेलहरू कहिले, कहाँ र कसरी हेर्न सकिन्छ ?

प्रतियोगिताको समूह चरणका खेलहरू जुन १ बाट सुरु भई जुन १८ सम्म हुनेछन् ।

सुपर ८ का खेल १९ देखि २५ जुन सम्म हुनेछ । सेमिफाइनल खेल जुन २७ गते र फाइनल खेल २९ गते हुनेछ ।

यसपटक अमेरिका र वेस्ट इन्डिजमा टी–२० विश्वकप आयोजना हुँदैछ । यस्तो अवस्थामा विभिन्न देशका क्रिकेट फ्यानहरूले आफ्नो सुविधा अनुसार यी खेलहरूको मजा लिन सक्ने गरी केही खेल बिहान र केही बेलुका खेलाइनेछन् ।

यस प्रतियोगिताको आधिकारिक प्रसारण अधिकार डिज्नी स्टारसँग छ । यस प्रतियोगितामा कुल ५५ खेल हुनेछन् । भारतको पहिलो खेल ४ जुनमा नेदरल्याणड्ससँग हुनेछ ।

नेपाली टोली 

नेपालले रोहितकुमार पौडेललको कप्तानीमा विश्वकप खेल्दैछ । ओपनरका रुपमा कुशल भूर्तेल र आसिफ शेखलाई नै विश्वास गरिएको छ । यद्यपी टोलीमा अनिल शाह पनि छन् । उनी तेस्रो क्रममा पनि ब्याटिङ गर्न सक्छन् ।

नेपालको मध्यक्रम कप्तान रोहित र उपकप्तान दीपेन्द्रसिंह ऐरीसँगै कुशल मल्ल, सन्दीप जोरा र गुल्सन झाले सम्हाल्नेछन् ।

नेपाललाई महंगो परेको बंगलादेशसँगको पराजय

करण केसी र सोमपाल कामी फास्ट बलरका रुपमा रहनेछन् भने पहिलो रोजाईको स्पिनरका रुपमा ललित नारायण राजवंशीले स्थान बनाएका छन् । दोस्रो रोजाइमा सागर ढकाल परेका छन् ।

ऐरी, भूर्तेल र मल्ल पनि पार्ट टाइम स्पिनरका रुपमा रहनेछन् । यस्तै, गुल्सन झा, कमल सिंह ऐरी बायाँ हाते तीव्र गतिका बलर प्रतिश जिसी पनि टिममा समावेश भएका छन् ।

यता, टोलीमा सन्दीप लामिछाने पनि फर्किएका छन् । उनी अमेरिका जाने तयारीमा छन् । तर, भिसाको कारण त्यहाँ जान ढिलाइ भएको छ ।

नेपालको खेल तालिका

नेपालले समूह चरणको दुई खेल अमेरिका र दुई वेस्टइण्डिजमा खेल्नेछ ।

नेदरल्याण्ड्सविरुद्ध ४ जुन, राति ९:१५ (ग्रान्ड प्राइरी स्टेडियम, अमेरिका)
श्रीलंकाविरुद्ध १२ जुन, बिहान ५:१५ (सेन्ट्रल ब्रोवार्ड पार्क, फ्लोरिडा)
साउथ अफ्रिकाविरुद्ध १५ जुन, बिहान ५:१५ (अर्नोस ह्वेली स्टेडियम, किंग्सटाउन, सेन्ट भिन्सेन्ट र ग्रेनाडाइन्स)
बंगलादेशविरुद्ध १७ जुन, बिहान ५:१५ (अर्नोस ह्वेली स्टेडियम, किंग्सटाउन, सेन्ट भिन्सेन्ट र ग्रेनाडाइन्स)

कुन-कुन रंगशालामा खेल हुनेछन् ?

टी–२० विश्वकपका खेलहरु वेस्ट इन्डिजका विभिन्न देशका ६ र अमेरिकाका ३ रंगशालामा खेलाइनेछन् ।

एउटा सेमिफाइनल ट्रिनिडाडको ब्रायन लारा स्टेडियममा हुनेछ भने अर्को सेमिफाइनल गुयानाको प्रोभिडेन्स स्टेडियममा हुनेछ । प्रतियोगिताको फाइनल खेल ऐतिहासिक रंगशाला बार्बाडोसको केन्सिङ्टन ओभलमा हुनेछ ।

रंगशालाहरू

• सर भिभियन रिचर्ड्स स्टेडियम, नर्थ साउन्ड, एन्टिगुवा र बारबुडा
• केन्सिङ्टन ओवल, ब्रिजटाउन, बार्बाडोस
• प्रोभिडेन्स स्टेडियम, प्रोभिडेन्स, गुयाना
• ड्यारेन सैमी स्टेडियम, ग्रोस आइलेट, सेन्ट लुसिया
• अर्नोस ह्वेली स्टेडियम, किंग्सटाउन, सेन्ट भिन्सेन्ट र ग्रेनाडाइन्स
• ब्रायन लारा क्रिकेट स्टेडियम, सान फर्नान्डो, ट्रिनिडाड र टोबागो

• नासाउ काउन्टी इन्टरनेशनल स्टेडियम, लङ आइल्याण्ड (न्यूयोर्क), अमेरिका

टी-२० विश्वकपको नियम के छ?
यस प्रतियोगितामा पहिलो पटक ‘स्टप क्लक’ प्रयोग गरिने छ । यसको मतलब बलिङ टोलीले एक ओभर सकिएको ६० सेकेण्डभित्र दोस्रो ओभर सुरु गर्नुपर्नेछ ।

आईसीसीले बनाएको नियम अनुसार असाधारण अवस्थामा बाहेक खेल तीन घण्टा १० मिनेटमा समाप्त हुनुपर्नेछ । यसको मतलब प्रत्येक इनिङ्सको लागि समय १ घण्टा २५ मिनेट र अन्तराल २० मिनेट हो ।

टी-२० विश्वकपमा नेपालले अफगानिस्तानलाई हराउँदा

प्रत्येक इनिङ्सको पहिलो ६ ओभरमा पावर प्ले हुनेछ, अर्थात् यस अवधिमा फिल्डिङसँग सम्बन्धित प्रतिबन्धहरू हुनेछन् । प्रत्येक टोलीले रिभ्यूका दुई मौका पाउनेछ ।

खेल बराबरी भएमा सुपर ओभरबाट नतिजा तय हुनेछ । यसको मतलब प्रत्येक टोलीले ६ बल खेल्नुपर्नेछ । सुपर ओभर पनि टाई भएमा नतिजा तय गर्न सुपर ओभर फेरि खेलिनेछ ।

पानी पर्यो भने के हुन्छ ?

सधैं झै यस प्रतियोगितामा पनि वर्षा भएमा नतिजा प्राप्त गर्न डीएलएस विधि प्रयोग गरिनेछ ।

तर, डीएलएस लागू गर्नका लागि केही सर्तहरू छन् । समूह चरण र सुपर–८ का लागि दुवै टोलीले कम्तिमा ५ ओभरको खेल खेलेपछि मात्रै डीएलएसमार्फत् निर्णय लिन सकिनेछ भने नकआउट खेलमा दुवै टोलीले कम्तीमा १० ओभरको खेल खेलेका छन् ।

पहिलो सेमिफाइनल र फाइनलका लागि रिजर्भ डे राखिएको छ । तर, दोस्रो सेमिफाइनलका लागि २५० मिनेट मात्र अतिरिक्त समय दिइएको छ ।

विश्वकपको अघिल्लो विजेता 

टी–२० विश्वकपको उपाधि अहिलेसम्म ६ टोलीले जितेका छन् ।

गत विश्वकपमा इंग्ल्याण्डले उपाधि जितेको थियो । यसअघि सन् २०१० मा पनि इंग्ल्याण्डले उपाधि जितेको थियो । वेस्ट इन्डिजले पनि सन् २०१२ र २०१६ मा दुई पटक विश्वकप जितेको छ ।

सन् २०२१ मा अष्ट्रेलियाको टोलीले विश्वकप जितेको थियो ।

अहिलेसम्मका विजेताहरू

२००७ – भारत
२००९ – पाकिस्तान
२०१० – इङ्गल्याण्ड
२०१२ – वेस्ट इन्डिज
२०१४ – श्रीलंका
२०१६ – वेस्ट इन्डिज
२०२१ – अष्ट्रेलिया
२०२२ – इङ्गल्याण्ड

अर्को विश्वकप कहाँ हुँदैछ ?

कोरोना भाइरसको महामारीको समयमा ग्याप बाहेक टी–२० विश्वकप नियमित रुपमा खेलिएको छ र यो ढाँचाले खेललाई नयाँ देशहरुमा पनि पुर्याएको छ ।

त्यसैले आईसीसीले यो प्रतियोगिता हरेक दुई वर्षमा आयोजना गर्ने निर्णय गरेको छ ।

अर्को टी-२० विश्वकप सन् २०२६ मा आयोजना हुनेछ, जुन भारत र श्रीलंकाले संयुक्त रूपमा आयोजना गर्नेछन् । सन् २०२८ मा हुने टी–२० विश्वकप अस्ट्रेलिया र न्युजिल्याण्डले संयुक्त रुपमा आयोजना गर्ने छन् ।

टी-२० विश्वकपको ठूलो रेकर्ड

• सर्वाधिक रन – विराट कोहली (भारत)ले २७ खेलमा १ हजार १४१ रन
• एक टूर्नामेंटमा सबैभन्दा धेरै रन – विराट कोहली (भारत) ले सन् २०१४ को विश्वकपमा ३१९ रन
• उच्चतम व्यक्तिगत स्कोर – ब्रेन्डन म्याकुलम (न्यूजिल्याण्ड) सन् २०१२ विश्वकपमा बंगलादेशविरुद्ध १२३ रन
• सर्वाधिक शतक – क्रिस गेल (वेस्ट इन्डिज) ले सन् २००७ र २०१६ मा २/२ शतक
• सर्वाधिक विकेट – शकिब अल हसन (बंगलादेश) ३६ खेलमा ४७ विकेट
• एक टूर्नामेंटमा सबैभन्दा धेरै विकेट – वानिन्दु हसरंगा (श्रीलंका) सन् २०२१ विश्वकपमा १६ विकेट
• उत्कृष्ट बलिङ फिगर – अजन्था मेन्डिस (श्रीलंका) सन् २०१२ मा जिम्बाब्वेविरुद्ध 8 विकेट
• सबैभन्दा धेरै डिसमिसल (विकेटकिपर) – महेन्द्र सिंह धोनी (भारत) – ३३ खेलमा ३२ आउट
• सर्वाधिक क्याच (फिल्डर) – एबी डिभिलियर्स (दक्षिण अफ्रिका) – ३० खेलमा २३ क्याच
• उच्चतम स्कोर – श्रीलंकाले सन् २००७ मा केन्याविरुद्ध ६ विकेटको क्षतिमा २६० रन
• न्यूनतम स्कोर – सन् २०१४ मा नेदरल्याण्ड्स श्रीलंकाविरुद्ध ३९ रनमा अलआउट

महिला टी-२० विश्वकप कहिले हुन्छ ?

सन् २०१६ मा पुरुष र महिला टी-२० विश्वकप सँगै खेलिएको थियो । तर, यसपटक टी–२० विश्वकप अलग खेलाइने भएको छ । महिला टी–२० विश्वकप यसै वर्षको अक्टोबरमा बंगलादेशमा हुँदैछ ।