पोखरा विमानस्थलबारे न्यूयोर्क टाइम्स भन्छ- हाम्रो रिपोर्टपछि अख्तियारले छानबिन अघि बढायो

काठमाडौं। गत महिना अक्टोबर १६ मा अमेरिकाको विश्व प्रसिद्ध सामचारपत्र न्यूयोर्क टाइम्सले पोखरा अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलबारे एक लामो रिपोर्ट प्रकाशित गरेको थियो । रिपोर्टमा नेपालमा त्यति चर्चामा नभएका केही तथ्य उल्लेख थिए ।

आइतबार एक अर्को समाचार प्रकाशित गर्दै टाइम्सले दाबी गरेको छ कि गत महिनाको उसको रिपोर्टपछि अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगले पोखरा विमानस्थलको निर्माण अवधिमा भएका अनियमतिता र भ्रष्टाचारबारे छानबिन सुरू गरेको छ ।

पोखरा अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल चिनियाँ सरकारको स्वामित्वमा भएको सिनोम्याचको भगिनी कम्पनी सिएएमसी इञ्जिनियरिङले निर्माण गरेको थियो ।

न्यूयोर्क टाइम्सले अक्टोबर १६ को रिपोर्टमा सिएएमसीका एक सहायक प्रबन्धक, नेपाल नागरिक उड्यन प्राधिकारणका कर्मचारी र पोखरा विमानस्थल निर्माणकालमा केही समय निजी परामर्शदाता रहेका नेपाली इञ्जिनियर मुरारी गौतमलाई उद्धृत गर्दै निर्माणका क्रममा मिलोमतो गरेर कमजोर गुणस्तरको विमानस्थल बनाइ सिएएमसीको मुनाफा बढाइएको दाबी गरेको थियो ।

पोखरा विमानस्थल निर्माणमा नेपाल महँगो चिनियाँ ऋणभारको शिकार भएको छ भने अन्तर्राष्ट्रिय विश्वासनीयता अभावको कारण उडान हुन सकिरहेको छैन । जनवरीमा उद्घाटन भएको विमानस्थलमा एक वर्ष बित्न लाग्दा एउटा पनि अन्तर्राष्ट्रिय व्यावसायिक उडान भएको छैन ।

पोखराका भएको डुंगा प्रतियोगिताका खेलाडी लिएर एकपटक चीनकै चाटर्ड विमान आएको थियो । अहिलेसम्म भएको अन्तर्राष्ट्रिय उडान त्यति नै हो ।

नेपालको सार्वजनिक ऋण २३ खर्बभन्दा बढी अर्थात् जिपिडीको ४५ प्रतिशतभन्दा बढी पुगेको छ । देश ऋण लिएर ऋण तिर्नुपर्ने अवस्थामा पुगेको छ । तर, पोखरा विमानस्थल प्रयोगमा नआउँदा ठूला र महँगा पूर्वाधारबारे नै आशंका उत्पन्न हुने स्थिति छ ।

न्यूयोर्क टाइम्सले अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगका प्रवक्ता भोला दाहालले पोखरा विमानस्थलसम्बन्धी कागजात आयोगले नियन्त्रणमा लिएको तर, छानविन प्रारम्भिक चरणमा रहेको हुँदा अहिले नै केही बताउन नसकिने स्वीकार गरेको लेखेको छ । विमानस्थलको गुणस्तर सुनिश्चित नभएको र निर्माण अवधिमै त्यस्तो अनियमितता भएको भन्दै आयोगमा २० भन्दा बढी उजुरी परेको बताइन्छ ।

नागरिक उड्डयन प्राधिकारणका उपमहानिर्देशक जगन्नाथ निरौलाले पनि टाइम्ससँग विमानस्थलबारे अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगले छानबिन थालेको स्वीकार गरेका छन् ।

चिनियाँ विदेश मन्त्रालयले भने ‘त्यस्तो छानबिनम आफ्नो कुनै सरोकार नरहने, त्यो नेपालको कानूनअनुसार हुने’ बताएको उल्लेख छ । विमानस्थल निर्माण गुणस्तर मापदण्ड कडाइका साथ लागू गरिएको चीनको दाबी छ ।

चीनले पोखरा विमानस्थललाई ‘बीआरआई परियोजना’ दाबी गर्दै आएको छ । तर, नेपालले भने चीनको यस्तो दाबीलाई स्वीकार गरेको छैन । सन् २०१७ मा नेपालले बीआरआईमा हस्ताक्षर गरेको थियो भने त्यसको ५ वर्षअघि सन् २०१२ मा पोखरा विमानस्थलको ऋण सम्झौता प्रक्रिया सुरू भएको थियो ।

प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’को चीन भ्रमणको क्रममा पोखरा विमानस्थलको ऋण मिनाहासम्बन्धी प्रस्ताव गरिए पनि चीनले अस्वीकार गरेको थियो ।