जी-२० को वातावरण मन्त्रीस्तरीय बैठक सम्पन्न, जलवायु संकटबारे सहमति बनेन

चेन्नई । जी–२० राष्ट्रका वातावरण मन्त्रीहरूको शुक्रबार भारतमा सम्पन्न बैठकमा सन् २०२५ सम्ममा विश्वव्यापी उत्सर्जन नियन्त्रण गर्न र अन्य महत्वपूर्ण वातावरणीय विषयमा सहमति जनाउन नसकेको यसमा सहभागी फ्रान्सका प्रतिनिधिले बताएका छन् ।

यस वर्षको कोप २८ जलवायु वार्ताअघि धेरै प्रमुख बुँदाहरूमा कुनै सफलता सम्भव थिएन तर वार्ताहरू नवीकरणीय ऊर्जाको प्रयोगमा व्यापक वृद्धि गर्ने सहमतिमा पनि पुग्न असफल भएका छन् ।

बैठकपछि फ्रान्सका पर्यावरण सङ्क्रमणमामिला हेर्ने मन्त्री क्रिस्टोफ बेचुले एएफपीसँग भने, ‘म निकै निराश छु । हामी तीव्र नवीकरणीय ऊर्जा बढाउने सम्झौतामा पुग्न सक्षम भएका छैनौँ, हामी जीवाश्म ईन्धन, विशेष गरी कोइलालाई चरणबद्ध रूपमा हटाउने वा घटाउने सम्झौतामा पुग्न सक्षम छैनौं ।’ ‘तापमान, विपत्ति, विशाल डढेलोको रेकर्ड, र हामी २०२५ द्वारा उत्सर्जन (को) चरम (को) मा एक सम्झौतामा पुग्न सक्षम भएका छैनौँ ।

चीन, साउदी अरब र रुससँग जलवायुसम्बन्धी विषयमा भएको छलफल ‘जटिल’ भएको उनले बताए ।

विश्वको कुल गार्हस्थ्य उत्पादन (जीडीपी) र कार्बन डाइअक्साइड उत्सर्जनको ८० प्रतिशतभन्दा बढी प्रतिनिधित्व गर्ने समूहका ऊर्जा मन्त्रीहरूले विश्वव्यापी ऊर्जा मिश्रणबाट जीवाश्म ईन्धन कटौती गर्ने रोडम्यापमा सहमति जनाउन असफल भएको केही दिनपछि चेन्नई बैठक हुन लागेको हो ।

जलवायु विज्ञहरूले बाढी, आँधीबेहरी र गर्मीका कारण विश्वव्यापी तापक्रम मापनलाई जिम्मेवार ठहर्‍याइरहेका बेला यसलाई न्यूनीकरणका प्रयासहरूमा धक्काको रूपमा हेरिएको थियो ।

रूस र साउदी अरबजस्ता केही प्रमुख तेल उत्पादकलाई प्रगति हुन नसक्नुमा दोष लगाइएको थियो ।

यस वर्षको कोप २८ जलवायु वार्ताका प्रमुख कार्यकारी अदनान अमिनले एएफपीसँग भने,’शुक्रबारको सम्मेलनमा उपस्थित सबैले विश्वले सामना गरिरहेको सङ्कटको गम्भीरतालाई बुझेका छन् । तर त्यहाँ एक प्रकारको राजनीतिक समझदारी छ जुन अझै पनि हासिल गर्न आवश्यक छ भन्ने मलाई लाग्छ ।’

अमिनले जीवाश्म ईन्धनमा ठोस प्रतिबद्धता जनाउनु अघि ‘राष्ट्रिय हित’ का प्रश्नहरू अझै पनि समाधान गर्न बाँकी रहेको स्पष्ट भएको बताए ।

उनले थपे, ‘यो स्पष्ट छ र विश्वका हरेक देशले आफ्नो तात्कालिक स्वार्थलाई हेरेर यस बिषयको समाधानका लागि काम गर्न सुरु गर्नेछन् ।’

अधिकांश प्रतिनिधिमण्डलको नेतृत्व वातावरण र जलवायु परिवर्तन मन्त्रीहरूले गरेका थिए भने अमेरिकी प्रतिनिधिमण्डलको नेतृत्व जलवायुसम्बन्धी विशेष राष्ट्रपतिका दूत जोन केरीले गरेका थिए ।

वार्तामा संयुक्त अरब इमिरेट्स (युएई) मा नोभेम्बरको अन्त्यमा सुरु हुने कोप–२८ वार्ताको नेतृत्व गर्ने इमिरेट्सका तेल प्रमुख सुल्तान अल जाबेर पनि सहभागी भएका थिए ।
अबु धाबी नेशनल आयल कम्पनीको प्रमुखको रूपमा उनको स्पष्ट स्वार्थको टकरावको लागि उनको कडा आलोचना गरिएको छ किनभने जीवाश्म ईन्धन प्रयोग ग्लोबल वार्मिंगको मुख्य चालक हो ।

ग्रीसमा डढेलो र इटालीमा भीषण गर्मीका कारण युरोपेली सङ्घका वातावरण आयुक्त भर्जिनिजस सिन्केभिसियसले भेला हुनुअघि भने,’विनाशकारी जलवायु प्रभावको आधारमा बढ्दो प्रमाणहरू छन् र मानिसहरूको जीविकोपार्जन नष्ट भइरहेको छ ।’

तर युक्रेनमा रूसको युद्ध र प्रमुख मुद्दाहरूमा तीव्र विभाजनका कारण जी–२० ध्रुवीकृत भएपछि विश्वव्यापी वार्ताको प्रगति सुस्त भएको छ ।

विकासोन्मुख र धनी राष्ट्रहरूबीच सङ्क्रमणलाई वित्तपोषण गर्ने र यसको अल्पकालीन प्रभावलाई कम गर्ने सवालहरू लामो समयदेखि विवादको विषय बनेका छन् ।

उत्सर्जकहरूको विराशत बोकेका भारतजस्ता प्रमुख विकासशील देशहरूले गरिब राष्ट्रहरूमा विश्वव्यापी विश्वव्यापी तापक्रम न्यूनीकरण प्रयासहरूलाई कम गर्न अझ बढी खर्च गर्नुपर्ने तर्क गर्छन् ।

ठूला ऊर्जा उत्पादक राष्ट्रहरूले आफ्नो अर्थव्यवस्थामा कठोर न्यूनीकरणको प्रभावको बारेमा चिन्ताव्यक्त गर्दै उत्सर्जन कटौतीमा बलियो प्रतिबद्धता जनाउन आनाकानी गर्ने गरेका छन् ।  एएफपी