शहीद तथा बेपत्ता परिवारको गुनासो-‘जनक्रान्ति भन्नेहरु धनक्रान्तिमा लागे’ (भिडिओसहित)

काठमाडौं । गोरखाका शहीद सुरेश वाग्ले ‘बासु’ का छोरा विकास वाग्ले आइतबार नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठानमा भेटिए । शहीद सप्ताहको अन्तिम दिन आयोजित कार्यक्रममा शहीद तथा बेपत्ता परिवारको तर्फबाट उपस्थित भएका उनी भन्दै थिए, ‘शहीदहरूले देखेको सपनामात्रै पूरा गर्ने हो भने देश साँच्चै शान्त र सुन्दर बन्छ ।’

त्यसो त विभिन्न कालखण्डमा भएका जनआन्दोलनहरू र मुख्यत: माओवादी जनयुद्धले आंशिकरूपमै भएपनि आफ्ना मान्यताहरू स्थापित गर्न सकेको स्वीकारोक्ति विकासको छ । ‘शहीदहरूले देख्नुभएको सपना पूरा त भएकै छैन । आंशिकरूपमै भएपनि केही मान्यता स्थापित भएका छन् । त्यो क्रम संविधानसम्म आइपुगेको छ, त्यसपछि हामी अगाडि बढेका छैनौँ,’ उनी भन्छन् ।

जनयुद्धको नेतृत्व गरेकै नेताहरू राज्यको कार्यकारी भूमिकामा रहँदा पनि शहीदका सपनाले मूर्तरूप नपाउनू निकै दुखद् भएको बताउँछन् विकास । ‘प्रचण्डले चाहे सबै कुरा हुन्छन् भन्ने त होइन । तर, पहल गरेपछि हुन्छ भन्ने विश्वासका साथ अगाडि जानू आवश्यक छ,’ उनले भने ।

विकास थप्छन्, ‘शहीदका सपना अब संस्थागत हुनुपर्छ । भुइँमान्छेले सजिलै बाँच्न सकून् भन्ने नै शहीदका सपना हुन् । र, यो दिशमा हाम्रो सरकार कहिल्यै अगाडि गएन ।’

सर्लाहीकी लक्ष्मी पौडेल पनि विकास भेटिएकै मञ्चमा भेटिए । युद्धमा भाइ गुमाएकी लक्ष्मीको सरकारसँग गभ्मीर चित्तदुखाइ छ, भन्छिन्— ‘मर्ने त मरिहाले, जो बाँचेका थिए उनीहरूले पनि केही गरेनन् । बाँच्नेहरूले मर्ने हितैसीको भावना समेट्न सकेनन् । बेस्सरी चित्त दुख्छ नि के गर्नू र ?’

त्यसअघि उनले प्रश्न गरिन्- ‘सही मुद्दा बोक्नेहरू मरेर गए । बाँच्नेहरूले तिनै शहीदका सपना कुल्चिएर हिँडिरहेका छन् । यो अपराध होइन र ? कसले सुन्ने, कसले देख्ने ?’

जनताका जीवन उकास्नका लागि लड्दा मरेकाहरूको सपना राज्यले जरुर पूरा गर्नुपर्ने भनाइ लक्ष्मीको छ । ‘शहीदका सपना भनेकै डाँडोको झुपडी र शहरको महलको हैसियत बराबर हुन्छ र होस् भन्ने हो । त्यसैका लागि हाम्रा दाजुभाइहरू लडे र मारिए । उनीहरूलाई राज्यले किन बिर्सियो ?,’ उनले भनिन् ।

शहीदका सपना पूरा गर्नुको साटो नेताहरू सधैँ कुर्सीकै लागि लडिरहेको महसुस गर्छिन लक्ष्मी, उनी भन्छिन्— ‘शहीदको सपना भुलेर कुर्सीको खेलमा रमाउन कति सकेका हुन् कुन्नि । हिजो जनक्रान्ति भन्थे, आज यसो हेर्दाखेरि धनक्रान्तिजस्तो देखिन्छ ।’

सिन्धुपाल्चोकका शरणसिंह तामाङले माओवादी युद्धमा छोरा र छोरी गुमाए । ‘छोरा र छोरीले देशका लागि लडेका थिए, मरे । मर्ने त मरिहाले, बाँच्नेहरूलाई निकै गाह्रो भइरहेको देख्छु,’ उनले भने ।

युद्धकै कारण अपाङ्ग तथा घाइते भएकालाई जीवन बिताउन साह्रै मुस्किल परिरहेको आफूले देख्ने गरेको सुनाउँदै उनी सरकार गुहार्छन्, ‘मरेर जाने त गइहाले, अधकल्चो भएर बाँच्नेहरूले चाहेरै पनि मर्न सकिरहेका छैनन् । उनीहरूको उद्दार राज्यले नै गरोस्, उनीहरू राज्यकै लागि लडेका थिए ।’

उनी राज्यले शहीद, बेपत्ता तथा घाइते-अपाङ्गका परिवारले राज्यले दैनन्दिन भुलिरहेको देखेसो पोखाउँछन् । ‘हामीलाई राज्यले भुलिरहेको छ, तर हामी हाम्रा गुमेका परिवारका सदस्यहरूलाई भुल्न सक्दैनौँ,’ उनले भनेका छन् ।

बेपत्ता परिवारका सदस्य प्रतीक कार्की जनयुद्ध सफल भएकै मानिएपनि त्यसले उठाएको मुद्दाहरू भने खासरूपमा लागू नभएको बताउँछन् । जनयुद्ध सञ्चालन गर्नेहरू नेतामात्रै हुन खोजेको बताउँछन् प्रतीक । ‘उहाँहरू नेतृत्व बन्नुभएन, नेतामात्रै बन्न खोज्नुभयो । नेता बन्नू र नेतृत्व बन्नूमा फरक छ,’ उनले भने ।

उनी वर्तमान सरकार शहीद, बेपत्ता तथा घाइतेका परिवारहरूको उच्च सम्मानमा जाग्नुपर्ने बताउँछन् । माओवादी जनयुद्धकै नेतृत्व गरेका प्रचण्ड सरकारको नेतृत्वमा हुनु त्यसका लागि ‘प्लस पोइन्ट भएको बताउँछन् उनी, ‘अहिले सरकारको नेतृत्वमा पनि प्रचण्ड हुनुहुन्छ, अब सरकार यो दिशामा अगाडि बढ्नुपर्छ ।’