विश्वका २५ करोड बालबालिका विद्यालय शिक्षाबाट वञ्चित, गरिबी र युद्ध मूख्य कारण

एजेन्सी। संयुक्त राष्ट्रसंघको प्रतिवेदनअनुसार विश्वका २५ करोड बालबालिका अझै पनि विद्यालय शिक्षाबाट वञ्चित छन् ।

दक्षिण एसियामा ३ करोड ५० लाखभन्दा बढी बालबालिका उमेर अनुसारको पूर्व प्राथमिक शिक्षामा उपस्थित छैनन् । युनिसेफको प्रतिवेदनअनुसार पूर्वप्राथमिक शिक्षाबाट वञ्चित बालबालिकाको सङ्ख्या बढेका देशहरू गहिरो असमानताबाट ग्रसित छन् । न्यून आय भएका देशहरूमा पाँचमध्ये एक जना मात्र पूर्वप्राथमिक शिक्षामा भर्ना भएका छन्।

यसै सन्दर्भमा संयुक्त राष्ट्रसंघको शैक्षिक, वैज्ञानिक तथा सांस्कृतिक संस्था युनेस्कोले आफ्नो नयाँ प्रतिवेदन ‘एसडीजी मिडटर्म प्रोग्रेस रिभ्यु’मा सन् २०२१ देखि विद्यालय शिक्षाबाट वञ्चित बालबालिकाको संख्या घट्नुको सट्टा बढ्दै गएको जानकारी दिएको छ । दुई वर्षमा विद्यालय नजाने बालबालिकाको संख्या ६० लाखले बढेर २५ करोड पुगेको हो

गरिबी नै मूख्य कारण

विश्वव्यापी रूपमा, घरेलु सम्पत्ति, आमाहरूको शिक्षाको स्तर र भौगोलिक स्थान पूर्व-प्राथमिक शिक्षामा बालबालिकाको उपस्थितिको लगायतका कारण बालबालिका पढाईबाट बञ्चित भएका रिपोर्टमा उल्लेख छ । यद्यपि गरिबी नै सबैभन्दा ठूलो निर्णायक कारक हो।

६४ देशका गरिब बालबालिकाले धनी परिवारका बालबालिकाको तुलनामा प्रारम्भिक शिक्षा कार्यक्रममा सहभागी हुने सम्भावना सात गुणा कम छ। कतिपय देशका लागि धनी र गरिबबीचको विभाजन झन् पीडादायी हुन्छ।

युक्रेनका ६० लाख बालबालिकाको भविष्य खतरामा छ ।

द्वन्द्व वा प्रकोपबाट प्रभावित ३३ देशहरूमा बसोबास गर्ने पूर्व-प्राथमिक उमेरका दुई तिहाइभन्दा बढी बालबालिकाहरू नामांकन गरिएका छैनन्।

यस्ता देशहरूमा या त विद्यालय भवन भत्किएका छन् वा बालबालिकालाई पढाउने शिक्षक छैनन् । हाल, युक्रेनमा लगभग 6 मिलियन बालबालिकाको विद्यालय भविष्य अनिश्चितताले भरिएको छ।

अफ्रिका र दक्षिण एसियाको अवस्था निकै खराब छ

 प्रतिवेदनका अनुसार उप-सहारा अफ्रिका र दक्षिण एसियाको अवस्था यति खराब छ कि बालबालिकालाई विद्यालय जान लामो दूरीको यात्रा गर्नुपरेको छ। नतिजाको रूपमा, लगभग २० प्रतिशत प्राथमिक विद्यालय उमेरका बालबालिका र ६० प्रतिशत उच्च माध्यमिक विद्यालय उमेरका बालबालिका विद्यालय बाहिर छन्।

प्रतिवेदनका अनुसार अफ्रिकाको उप-सहाराका ९ करोड ८० लाख बालबालिका अझै पनि विद्यालय बाहिर छन् । मध्य र दक्षिण एसियामा विद्यालय बाहिर रहेका बालबालिकाको संख्या करिब ८ करोड ५० लाख रहेको छ ।

लक्ष्यहरू पहुँच बाहिर

यस सम्बन्धमा युनेस्कोका महानिर्देशक अड्रे अजौले भन्छन्, यी नतिजाहरू हेर्दा संयुक्त राष्ट्र संघले सन् २०३० सम्ममा सबैका लागि राम्रो शिक्षा दिने लक्ष्य हासिल गर्न जोखिम बढ्दै गएको देखिन्छ । यस्तो अवस्थामा शिक्षालाई अन्तर्राष्ट्रिय एजेन्डाको शीर्षमा राख्न विश्वव्यापी सक्रियता आवश्यक छ।