लुम्बिनीमा प्रतिस्थापन विधेयकमार्फत नयाँ बजेट आउँदै

बुटवल। लुम्बिनी प्रदेश सरकारले प्रतिस्थापन विधेयकमार्फत नयाँ बजेट ल्याउने भएको छ। बुधबारको प्रदेशसभा बैठकमा सरकारका आर्थिक मामिला तथा सहकारी मन्त्री कृष्णध्वज खड्काले विधेयक पेश गर्ने भएका हुन्।

पूर्ववर्ती सरकारले अध्यादेशमार्फत ल्याएको बजेटलाई ‘लोकतान्त्रिक’ बनाउन संसदमा प्रतिस्थापन विधेयक पेश गर्न लागिएको मन्त्री खड्काले बताए। सरकारका प्रवक्तासमेत रहेका मन्त्री खड्काले भने, “संसदबाट पास हुन नसकेपछि गैरलोकतान्त्रिक तरिकाले अध्यादेशबाट अघिल्लो सरकारले ल्याएको थियो। हामीले त्यसलाई लोकतान्त्रिक बनाउन विधेयक ल्याउन लागेका हौँ।”

नेकपा एमालेका नेता शंकर पोखरेल नेतृत्वको पूर्ववर्ती सरकारले चालु आर्थिक वर्ष २०७८/७९ का लागि गएको १ असारमा ४० अर्ब ९५ करोड ९७ लाख रुपैयाँको बजेट ल्याएको थियो । तर संसदमा बजेट पास गर्न बहुमत नहुने पक्का भएपछि तत्कालीन मुख्यमन्त्री पोखरेलले अध्यादेशमार्फत् बजेटलाई कार्यान्वयनमा लगेका थिए।

आर्थिक मामिलामन्त्री खड्काले प्रतिस्थापन विधेयकले अघिल्लो बजेटका कार्यक्रम तथा योजनाहरुमा केही परिवर्त गरेको जानकारी दिए। “बजेटमा हाम्रा केही असहमतिहरु थिए। ती कुराहरुलाई समावेश गरेर बजेटलाई अझै परिष्कृत पार्दै विधेयक ल्याएका छौँ”, उनले भने।

तर एमालेले भने प्रतिस्थापन विधेयकको विरोध गरेको छ। एमाले सांसद विष्णु पन्थीले आवश्यकता र प्रथामिकताका आधारमा अघिल्लो सरकारले ल्याएको बजेटबाट धेरै योजना तथा कार्यक्रमहरु कटौती भएको संकेत मिलेको बताए।

“बजेट पुँजीगत खर्च, विनियोजन प्रतिफल, प्राथमिकता वा आवश्यकताका आधारमा विनियोजन हुने परिपाटीको विकास कहिले होला ?,” उनको प्रश्न थियो।

यसो त सरकारलाई नयाँ बजेट पास गर्न सहज छैन। सरकारले नयाँ बजेट पेश गर्न लाग्दा प्रतिपक्षमा पुगेको एमाले भने सदन अवरुद्ध गर्ने तयारीमा छ। सरकार गठन भएदेखि नै सूर्य चिन्हबाट चुनाव जितेका सांसदद्वय अजय शाही र विमला वलीलाई कारबाही नहुँदासम्म सदन चल्न नदिने अडानमा रहेको एमालेले सदन अवरोधलाई निरन्तरता दिने बताएको छ।

सत्तापक्षको बहुमत पुगेपनि प्रतिपक्षी एमालेले निरन्नतर सदन अवरुद्ध गर्दै आएकाले बजेट पारित गर्न सरकारलाई असहज हुने देखिन्छ।

माओवादी केन्द्रका प्रमुख सचेतक तुलाराम घर्तीले सदनमा बहुमत पुग्ने भएकाले प्रतिपक्षको अवरोधकै बीच बजेट पास हुने दाबी गरे। यद्यपी, प्रतिपक्षसँग सहमति जुटाउने प्रयास भने भइरहेको उनले दाबी गरे।

“सदन लामो समयदेखि गतिरोधमा छ। सदन सञ्चालन गर्ने सहमति जुटाउन आज दिउँसो प्रतिपक्षसँग छलफल गर्दैछौँ। सदनबाटै नयाँ बजेट ल्याउनुपर्ने भएकाले संसद चलाउनुको विकल्प छैन”, उनले भने।

प्रतिस्थापन विधेयकमार्फत ल्याउन लागिएको बजेटमा कृषि क्षेत्रको बजेटमा कुनै हेरफेर गरिएको छैन। पर्यटनको बजेटमा भने व्यापक परिवर्तन गरिएको छ।

बजेटमा लुम्बिनी प्रदेश बैंक स्थापना, मुख्यमन्त्री शैक्षिक सुधार कार्यक्रम, बुद्ध जन्मस्थल लुम्बिनीको पर्यटन प्रर्वद्धनका लागि बहु–साँस्कृतिक डबली निर्माण तथा निजी क्षेत्रसँगको सहकार्यमा स्थानीय कच्चा पदार्थमा आधारित मायाको चिनो तथा उपहार सामग्री उत्पादन उद्योग स्थापना लगायतका नयाँ कार्यक्रम समेटिने छन् ।

नयाँ बजेटमा अघिल्लोमा जस्तै मुलतः स्वास्थ्य, कृषि र पर्यटनलाई प्राथमिकतामा राखिएको आर्थिक मामिला मन्त्री खड्काले बताए।