विवाहलाई किन विकल्पमा राख्दैछन् महिलाहरू ?

काठमाडौं । केही वर्ष अघिसम्म विवाहलाई जीवनको महत्त्वपूर्ण पाटोको रूपमा हेरिन्थ्यो । विशेषगरी महिलाहरूलाई सही उमेरमा विवाह गर्नको लागि आमाबुवाले दबाब दिन्थे ।

तर, पछिल्लो समय धेरै महिला विवाह गर्न चाहँदैनन् । एकल जीवनलाई आफ्नो प्राथमिकता बनाउँदैछन् । समग्रमा हेर्ने हो भने विवाहको अनिवार्यता समाप्त भइसकेको छ । किन यस्तो भइरहेको छ ?

वरिष्ठ मनोवैज्ञानिक मोनिका शर्माकाअनुसार यसका पछाडिका कारणहरू बुझौँ-

आत्मनिर्भरता र आर्थिक स्वतन्त्रता

पहिलेको समयमा महिलाहरूका लागि आर्थिक सुरक्षाको लागि विवाह मात्र एक विकल्प थियो, तर आज शिक्षा र करियरका नयाँ अवसरहरूले उनीहरूलाई आत्मनिर्भर बनाएको छ ।

अब उनीहरू आफ्नै निर्णय लिन सक्छन् र कसैमाथि निर्भर नभई आफ्नो जीवन जिउन सक्छन् । आर्थिक स्वतन्त्रताले महिलाहरूलाई विवाह गर्ने वा नगर्ने छनोट गर्ने स्वतन्त्रता दिएको छ ।

परम्परागत भूमिकाबाट मुक्ति

विवाह पछि महिलाहरूबाट प्रायः घर र बच्चाहरूको हेरचाह गर्ने अपेक्षा गरिन्छ, जबकि पुरुषहरूमाथि आर्थिक जिम्मेवारीहरू थोपरिन्छन् ।

आजका महिलाहरू यी भूमिकाहरूमा बाँधिन चाहँदैनन् । उनीहरू आफ्नो पहिचान केवल एक श्रीमती वा आमाको रूपमा सीमित हुन चाहँदैनन् । उनीहरू आफ्ना सपनाहरू पूरा गर्न चाहन्छन् ।

सम्बन्धमा समानताको चाहना

आजका महिलाहरू त्यस्ता सम्बन्धहरू चाहन्छन्, जहाँ समानता होस्, जहाँ उनीहरूका भावनाहरू र सपनाहरूको कदर हुन्छ । यदि विवाह पछि उनीहरूले आफ्नो स्वतन्त्रता वा पहिचान गुमाउनुपर्छ जस्तो लाग्यो भने उनीहरू विवाह नै नगर्नु राम्रो मान्छन् । उनीहरू त्यस्तो साथीको खोजी गर्छन् जसले उनीहरूमाथि नियन्त्रण गर्ने भन्दा उनीहरूको सपना पूरा गर्न साथ दिन्छ ।

मानसिक शान्ति र स्वतन्त्रता

धेरै पटक सम्बन्धमा तनाव, अपेक्षाहरू र सम्झौताहरू महिलाहरूका लागि मानसिक बोझ बन्न सक्छ ।

आजका महिलाहरू आफ्नो मानसिक शान्ति र खुसीलाई सबैभन्दा माथि राख्छन् । यदि उनीहरूलाई विवाहले जीवनमा तनाव ल्याउनेछ जस्तो लाग्यो भने उनीहरू एक्लै बस्नु नै राम्रो मान्छन् ।

सामाजिक दबाबबाट मुक्ति

पहिले विवाह नगर्नुलाई एक प्रकारको असफलता मानिन्थ्यो, तर अब महिलाहरू सामाजिक दबाबलाई बेवास्ता गर्दैछन् । उनीहरू विवाह जीवनको एउटा विकल्प हो, कुनै बाध्यता होइन भन्ने बुझेका हुन्छन् ।