राष्ट्रपति रहँदा जेल जालान् ट्रम्प ?

काठमाडौं । अमेरिकामा राष्ट्रपति निर्वाचनको नतिजा सार्वजनिक भएको छ । केही हप्ताको चुनावी अभियान र कडा प्रतिस्पर्धापछि रिपब्लिकन पार्टीका उम्मेदवार डोनाल्ड ट्रम्पले चुनाव जितेका छन् ।

ट्रम्प ह्वाइट हाउस पुग्ने पहिलो अमेरिकी राष्ट्रपति हुन्, जसविरूद्ध धेरै आपराधिक मुद्दामा फैसला आउन बाँकी छ ।

किनभने ट्रम्पविरूद्ध धेरै कानूनी मुद्दा पर्दा पनि उनी फेरि एकपटक अमेरिकी राष्ट्रपतिको पदमा पुग्न तयार छन् । जसका कारण उक्त समाधान नहुने अवस्था सिर्जना भएको छ ।

जब ट्रम्प ह्वाइट हाउस पुग्छन्, उनले चार चुनौतीको सामना गर्नेछन् । प्रत्येक परिस्थितिमा के हुन सक्छ भनेर व्याख्या गर्ने प्रयास गरिएको छ । हेरौँ-

न्यूओर्कमा भुक्तानी मामला

ट्रम्पलाई न्यूओर्कमा ३४ गम्भीर मुद्दामा दोषी ठहर गरिएको छ । यो मामला व्यापारसँग सम्बन्धित अभिलेखको मिथ्याकरणसँग सम्बन्धित छ ।

मे महिनामा न्यूओर्कको एक निर्णायक मण्डलले ट्रम्पलाई दोषी ठहर गरेको थियो । यो मामला एक पोर्न फिल्म स्टारलाई भुक्तान गरिएको पैसासँग सम्बन्धित थियो । निर्णायक मण्डलका अनुसार ट्रम्प यस भुक्तानी प्रक्रियामा संलग्न थिए ।

न्यूओर्कका न्यायाधीश जुआन मार्चेनले ट्रम्पको सजाय सेप्टेम्बरदेखि नोभेम्बर २६ सम्म (अमेरिकी राष्ट्रपति चुनावपछि) स्थगित गरेका थिए ।

ब्रूकलिनका पूर्वअभियोजक जुलिया र्यान्डलम्यानले ट्रम्पले चुनाव जित्दा पनि न्यायाधीश मार्चेनले आफ्नो योजनाअनुसार सजायको प्रक्रिया अगाडि बढाउन सक्ने जानकारी दिइन्।

कानूनी विशेषज्ञहरू विश्वास गर्छन् – ट्रम्पलाई वरिष्ठ अपराधीका रूपमा सजाय सुनाइने सम्भावना धेरै कम छ ।

पूर्वअभियोजक र्यान्डलम्यान भन्छिन्, ”यदि यस्तो भयो भने ट्रम्पका वकिलहरूले तुरून्तै सजायविरूद्ध अपील गर्न सक्छन् किनभने यदि ट्रम्पलाई जेल पठाइयो भने उनी आफ्नो आधिकारिक काम गर्न सक्षम हुनेछैनन् । यस्तो अवस्थामा उनीहरूलाई स्वतन्त्र राख्नुपर्छ ।”

उनले थप भनिन् “यो अपील प्रक्रिया धेरै वर्षसम्म लम्बिन सक्छ ।”

परिणाम उल्टाएको मामला

विशेष काउन्सिल ज्याक स्मिथले गत वर्ष ट्रम्पविरूद्ध आपराधिक अभियोग दायर गरेका थिए ।

यो मुद्दा सन् २०२० को राष्ट्रपति चुनाव हारेपछि चुनावको नतिजा उल्ट्याउन जो बाइडनविरूद्ध गरिएको प्रयाससँग सम्बन्धित थियो । यस मामिलामा ट्रम्पले आफूलाई निर्दोष दाबी गर्दै आएका छन् ।

त्यसयता यो मुद्दा कानूनी घेराबन्दीमा अड्किएको छ । वास्तवमा जब सर्वोच्च अदालतले ग्रीष्ममा निर्णय गर्‍यो कि उनी पदमा रहँदा गरेको आधिकारिक कामको लागि ट्रम्पविरूद्ध फौजदारी मुद्दा दायर गर्नबाट आंशिक राहत थियो ।

यद्यपि, स्मिथले आफ्नो तर्क दोहोर्‍याए कि ट्रम्पको चुनावी नतिजा उल्टाउने प्रयास उनको आधिकारिक कर्तव्यभित्र पर्दैन ।

पूर्व संघीय अभियोजक नईम रहमानीका अनुसार ट्रम्पले चुनाव जितेपछि आपराधिक मुद्दाहरूसँगको उनको समस्या हटेको छ ।

उनी भन्छन्, “वर्तमान राष्ट्रपतिविरूद्ध मुद्दा चलाउन नसकिने कुरा राम्रोसँग स्थापित भइसकेको छ, यस्तो अवस्थामा वाशिङटन डिसीको जिल्ला अदालतमा चलिरहेको चुनावी धाँधलीसँग सम्बन्धित मुद्दा खारेज हुनेछ ।”

यदि स्मिथले मुद्दा खारेज गर्न अस्वीकार गरे भने ट्रम्पले सजिलै छुटकारा पाउने रहमानी बताउँछन् । यसो गर्न उनले पहिल्यै भनेका छन् ।

“म उसलाई दुई सेकेन्डमा बर्खास्त गर्नेछु,” ट्रम्पले अक्टोबरमा एक रेडियो अन्तर्वार्तामा भनेका थिए ।

गोप्य कागजात मुद्दा

स्मिथले अर्को मुद्दामा ट्रम्पविरूद्ध वकालत गरिरहेका छन् । यो विषय गोप्य कागजातको दुरूपयोगसँग सम्बन्धित छ । तर, ट्रम्पले यसलाई अस्वीकार गर्दै आएका छन् ।

ट्रम्पलाई आफ्नो घर ‘मार-ए-लागो’ मा संवेदनशील कागजातहरू राखेको आरोप छ र जब कानून विभागले ती फाइलहरू फिर्ता लिन खोजे, ट्रम्पले त्यो काममा अवरोध गरेको आरोप छ ।

न्यायाधीशले यो मुद्दा ट्रम्पको आफैँले नियुक्ति गरेका इलिन क्याननलाई सुम्पेका थिए । तर, उनले जुलाईमा यसलाई अस्वीकार गरे । यो भन्दै कि कानून विभागले अनुचित रूपमा स्मिथलाई मुद्दा चलाउन नियुक्त गरेको थियो ।

स्मिथले निर्णयविरूद्ध अपिल गरेको रहमानीको भनाइ छ । तर, अब ट्रम्प राष्ट्रपतिको कार्यालयमा पुग्ने निश्चित भइसकेको छ । यस्तो अवस्थामा गोप्य कागजपत्रसम्बन्धी मुद्दाको पनि चुनावी धाँधलीसँग सम्बन्धित मुद्दाको नियति उस्तै हुनेछ ।

“न्याय विभागले गोप्य कागजातहरूको मुद्दा खारेजको एघारौं सर्किट अपील छोड्नेछ,” उनले भने ।

जर्जिया चुनाव मामला

ट्रम्पले जर्जियामा पनि आपराधिक आरोपको सामना गरिरहेका छन् । यो विषय सन् २०२० को चुनावी नतिजालाई उल्ट्याउन खोज्ने प्रयाससँग सम्बन्धित छ ।

यस मामिलामा धेरै अवरोधहरू थिए । यसमा जिल्ला न्यायधिवक्ता फ्यानी विलिसलाई अयोग्य ठहराउने प्रयास पनि समावेश छ ।

उनीमाथि यो मुद्दामा कार्यरत एक वकिलसँग सम्बन्ध रहेको आरोप लागेको थियो । यस मामिलामा विलिसलाई मुद्दा रोक्न अनुमति दिनुपर्ने हो कि भनेर अदालतमा अपील पनि गरिएको छ ।

तर, अब ट्रम्प अर्को राष्ट्रपति बन्नेछन् । यो मुद्दा अझ ढिलो हुन सक्छ, वा यो खारेज पनि हुन सक्छ ।  ट्रम्प राष्ट्रपतिको कार्यालयमा रहँदा यो मुद्दा रोकिने सम्भावना रहेको कानूनी विज्ञ बताउँछन् ।

ट्रम्पका वकिल स्टीव सेडो भन्छन्, ”अमेरिकी राष्ट्रपतिको हैसियतमा उनी राष्ट्रपति पदमा रहँदासम्म उनीविरूद्ध कुनै मुद्दा चल्दैन भन्ने मलाई विश्वास छ ।”

-बीबीसीबाट