आईपीएल २०२५ : यी खेलाडी भए ‘रिटेन’, केही चर्चित अनुहार लिलामीमा

काठमाडौं । इन्डियन प्रिमियर लिग (आईपीएल) रिटेनको सूची सार्वजनिक भएको छ ।

चेन्नई सुपर किंग्सले महेन्द्रसिंह धोनीलाई, मुम्बई इन्डियन्सले रोहित शर्मालाई र रोयल च्यालेन्जर्स बैंग्लोरले विराट कोहलीलाई रिटेन गरेका छन् । यीबाहेक धेरै खेलाडीलाई आईपीएलका विभिन्न टोलीले राखेका छन् ।

सनराइजर्स हैदरावादले हेनरिक क्लासेनलाई २३ करोड भारूमा रिटेन गरेको छ । जबकि धोनीलाई चेन्नईको टोलीले मात्र ४ करोडमा रिटेन गरेको छ ।

रोयल च्यालेन्जर्स बैंगलोरले कोहलीलाई २१ करोडमा रिटेन गरेको छ भने मुम्बई इन्डियन्सले रोहितलाई १६.३० करोडमा रिटेन गरेको छ ।

मुम्बई इन्डियन्सले हार्दिक पाण्डेय (१६.३५ करोड), जसप्रित बुमराह (१८ करोड), सूर्यकुमार यादव (१६.३५ करोड) र तिलक वर्मा (८ करोड) लाई रिटेन गरेको छ ।

कुन टोलीले कुन खेलाडीलाई कतिमा रिटेन गर्यो ?

दिल्ली क्यापिटल्सले ४ खेलाडीलाई रिटेन गरेको छ । जसमा अक्षर पटेल (१६.५ करोड), कुलदीप यादव (१३.२५ करोड), ट्रिस्टन स्टब्स (१० करोड), अभिषेक पोरेल (४ करोड) को नाम समावेश छ ।

रोयल च्यालेन्जर्स बैंग्लोरले ३ खेलाडीलाई रिटेन गरेको छ । जसमा विराट कोहली (२१ करोड), रजत पाटीदार (११ करोड) र यश दयाल (५ करोड) को नाम समावेश छ ।

राजस्थान रोयल्सले ६ खेलाडीलाई रिटेन गरेको छ । जसमा सञ्जु सामसन (१८ करोड), यशस्वी जैसवाल (१८ करोड), रियान पराग (१४ करोड), ध्रुव जुरेल (१४ करोड), शिमरोन हेटमायर (११ करोड) र सन्दीप शर्मा (४ करोड)को नाम रहेको छ ।

सनराइजर्स हैदरावादले ५ खेलाडीलाई रिटेन गरेको छ । जसमा हेनरिक क्लासेन (२३ करोड), प्याट कमिन्स (१८ करोड), अभिषेक शर्मा (१४ करोड), ट्राभिस माइकल हेड (१४ करोड), नितिश कुमार रेड्डी (६ करोड) को नाम समावेश छ ।

चेन्नई सुपर किंग्सले पनि ५ खेलाडीलाई रिटेन गरेको छ । जसमा  ऋतुराज गायकवाड (१८ करोड), मथिशा पाथिराना (१३ करोड), शिवम दुबे (१२ करोड), रवीन्द्र जडेजा (१८ करोड), एमएस धोनी (४ करोड) को नाम समावेश छ ।

मुम्बई इन्डियन्सले ५ खेलाडीलाई रिटेन गरेको छ । जसमा जसप्रित बुमराह (१८ करोड), सूर्यकुमार यादव (१६.३५ करोड), हार्दिक पाण्ड्या (१६.३५ करोड), रोहित शर्मा (१६.३० करोड), तिलक वर्मा (८ करोड) को नाम समावेश छ ।

कोलकाता नाइट राइडर्सले ६ खेलाडीलाई रिटेन गरेको छ । जसमा रिंकु सिंह (१३ करोड), वरुण चक्रवर्ती (१२ करोड), सुनिल नारायण (१२ करोड), आन्द्रे रसेल (१२ करोड) को नाम समावेश छ ।

लखनउ सुपर जायन्ट्सले ५ खेलाडीलाई रिटेन गरेको छ । जसमा निकोलस पुरान (२१ करोड), रवि बिश्नोई (११ करोड), मयंक यादव (११ करोड), मोहसिन खान (४ करोड), आयुष बडोनी (४ करोड) को नाम समावेश छ ।

गुजरात टाइटन्सले राशिद खान (१८ करोड), शुभमन गिल (१६.५० करोड), साई सुदर्शन (८.५० करोड), राहुल तेवाटिया (४ करोड) र शाहरुख खान (४ करोड)लाई रिटेन गरेको छ ।

पञ्जाब किंग्सले शशांक सिंह (५.५ करोड) र प्रभसिमरन सिंह (४ करोड)लाई रिटेन गरेको छ ।

श्रेयस अय्यर, ऋषभ पन्त र इशान किशनलाई गरेनन् रिटेन

जोस बटलर, ग्लेन म्याक्सवेल, ऋषभ पन्त, श्रेयस अय्यर, अर्शदीप सिंह, केएल राहुलको नाम सन् २०२५ को रिटेन्सन लिस्टमा समावेश गरिएको छैन ।

आईपीएल २०२५ को बिडमा मुम्बई इन्डियन्सका इशान किशन र अर्जुन तेन्दुलकर समावेश हुनेछन् ।

हालको च्याम्पियन कोलकाता नाइट राइडर्सले पनि श्रेयस अय्यर, नितिश राना, सुयश शर्मा, मिचेल स्टार्क र मनिष पाण्डेलाई राखेन । गत सिजनमा श्रेयस अय्यर पनि यस टोलीका कप्तान थिए र उनले टोलीलाई आईपीएल २०२४ को ट्रफी जिताएका थिए ।

उही समयमा दिल्ली क्यापिटल्सले पनि आफ्ना धेरै खेलाडीहरूलाई रिटेन्सन सूचीमा समावेश गरेको छैन । यस टोलीका ऋषभ पन्त, डेभिड वार्नर र खलिल अहमदलाई आईपीएल २०२५ को बोलीमा समावेश गरिनेछ ।

लखनऊ सुपर जायन्ट्सले केएल राहुल, क्विन्टन डी कक, मार्कस स्टोइनिस र सनराइजर्स हैदरावादका भुवनेश्वर कुमार, वाशिंगटन सुन्दर, मयंक अग्रवाललाई आईपीएल बोलीमा समावेश गर्नेछ ।

आईपीएलको नियमअनुसार कुनै पनि टोलीले बढीमा ६ खेलाडी राख्न सक्छ । टोलीहरूसँग आफ्ना सबै खेलाडीहरूलाई रिलिज गर्ने विकल्प पनि छ ।

टोलीले पछि फरक मूल्यमा आफ्ना खेलाडीहरू किन्न सक्छ । महँगो बोलीका कारण आईपीएलका केही खेलाडी लिलामीदेखि नै चर्चामा छन् ।

इन्डियन प्रिमियर लिग अर्थात् आईपीएल २०२४ मा खेलाडी लिलामीको पहिलो दिन धेरै खेलाडीको वर्षा भयो ।

मिचेल स्टार्क आईपीएलको इतिहासकै सबैभन्दा महँगा खेलाडी बनेका छन् । मिचेललाई कोलकाता नाइट राइडर्सले २४.७५ करोडमा किनेको थियो ।

प्याट कमिन्सलाई सनराइजर्स हैदरावादले २० करोड ५० करोडमा किनेको थियो ।

आईपीएल लिलामी एक घटना हो, जसमार्फत १० आईपीएल टोलीले आगामी टुर्नामेन्टका लागि नयाँ खेलाडीहरू चयन गर्दछ । बीसीसीआईले यो लिलामी आयोजना गर्छ ।

आईपीएलको लिलामी सन् २००८ मा पहिलो पटक आयोजना गरिएको थियो । त्यसयता हरेक वर्ष आयोजना हुँदै आएको छ ।

के त्यहाँ आईपीएल लिलामी छ ?

लिलामीका लागि आउने खेलाडीको संख्या भने तय भइसकेको छैन । हरेक लिलामीमा खेलाडीको संख्या फरक–फरक रहेको छ ।

यो संख्या क्रिकेट बोर्डबाट एनओसी लिएपछि लिलामीका लागि कति खेलाडीले नाम दिएका छन् भन्नेमा भर पर्छ ।

यसपछि धेरै कुरालाई ध्यानमा राखेर खेलाडी छनोट गरिन्छ । यी कारक उनीहरूसँग कति प्रकारका खेलाडी छन् भन्नेमा निर्भर हुन्छन् । विकेटकिपर, बलर, ब्याट्सम्यान, अनक्याप्ड आदि जस्ता खेल्ने शैलीका आधारमा खेलाडीहरूलाई विभिन्न पोखरीमा राखिन्छ ।

प्रत्येक खेलाडीको आधार मूल्य तोकिएको छ । तिनीहरूको बोली यो आधार मूल्यबाट सुरू हुन्छ । जुनसुकै टोलीले त्योभन्दा बढी रकम बोलाएर खेलाडी किन्न सक्छ ।

यदि एकभन्दा बढी फ्रेन्चाइजीहरूले त्यो खेलाडीलाई आफ्नो टोलीमा राख्न चाहेमा लिलामी सुरू हुन्छ । यदि उच्च बोलीकर्तालाई अन्य टोलीहरूले चुनौती दिएन भने त्यो खेलाडी अन्तिम बोली गर्ने टोलीमा सामेल हुन्छ ।

यदि कसैले खेलाडीमा बोली नलगाएमा भने त्यो नबिक्न सक्छ । सबै खेलाडीहरूका लागि बोली लगाएपछि बिक्री नभएका खेलाडीहरूको नाम फेरि कोरिन्छ । टोलीले उनलाई दोस्रो चरणमा किन्न सक्छ ।

लिलामीमा कति प्रकारका खेलाडी छन् ?

आईपीएल टोलीमा मुख्यतया तीन प्रकारका खेलाडी छन् । क्याप्ड भारतीय खेलाडीहरू, अनक्याप भारतीय खेलाडीहरू र विदेशी खेलाडीहरू ।

क्याप्ड खेलाडीहरू ती भारतीय खेलाडीहरू हुन्, जसले कम्तीमा एकपटक खेलको कुनै पनि ढाँचामा वरिष्ठ भारतीय टोलीको प्रतिनिधित्व गरेका छन् । यसको मतलब उसले आफ्नो देशका लागि टेस्ट, ओडीआई र टी-२० मध्ये कुनै एक खेलेकाे छ ।

जबकि अनक्याप्ड त्यस्ता भारतीय खेलाडीहरू हुन्, जसले आफ्नो देशका लागि यी तीन ढाँचामध्ये कुनै पनि खेल खेलेका छैनन् । तिनीहरू भारतीय प्रथम श्रेणी सर्किटका घरेलु खेलाडी हुन्, जसले कहिल्यै भारतको प्रतिनिधित्व गरेका छैनन् ।

सबै गैर-भारतीय खेलाडीहरू विदेशी खेलाडीहरूको श्रेणीमा आउँछन् । तिनीहरू क्याप्ड, अनक्याप वा एसोसिएट क्रिकेट देशहरूका खेलाडी हुन सक्छन् ।

अन्डर-१९ खेलाडीलाई पहिलो श्रेणी वा लिस्ट ‘ए’ क्रिकेट नखेलेसम्म अनक्याप्ड श्रेणीमा राख्न पाइँदैन ।

आईपीएलको लिलामीमा तीन प्रकारका खेलाडीबीच कुनै भिन्नता छैन । कुनै पनि टोलीमा ८ जनाभन्दा बढी विदेशी खेलाडी हुन नपाउने नियम छ ।