भुतमेला हेर्न धनुषाको कमला नदीमा भीड

धनुषा । धनुषा र सिराहाको सिमानामा अवस्थित कमला नदीमा हरेक वर्ष कात्तिक पूर्णिमाका दिन भुतमेलाको अनौठो दृश्यले मिथिलाञ्चलको परम्परागत सांस्कृतिक र तान्त्रिक विधालाई उजागर गर्छ।

‘पापकी क्षय, धर्मकी जय!’ जस्ता मन्त्र जप्दै धामी झाँक्रीहरू मादल, ढोल, पिपही, र झ्यालीको तालमा कमला नदीको तटमा तान्त्रिक स्नान गर्न भेला हुन्छन्।

श्रद्धालुहरूको भीड र तान्त्रिक विश्वास

यस पवित्र अवसरमा धनुषा, सिराहा, सप्तरी, महोत्तरी, उदयपुरदेखि भारतको सीमावर्ती क्षेत्र जयनगर, मधुवनी, दरभङ्गा, र समस्तीपुरसम्मका श्रद्धालुहरू नदीको शुद्ध जलमा स्नान गर्न आउँछन्। जनविश्वास अनुसार, कमला नदीमा स्नान गर्दा तान्त्रिक विद्या सिद्ध हुने र कमलेश्वरी देवीले वरदान दिने भनाइले यो मेलामा दिनप्रतिदिन भीड बढ्दै गएको छ।

अनौठो तान्त्रिक प्रक्रिया

मूल धामीहरूले मन्त्र सिद्ध गरेर नयाँ सिकारु धामी झाँक्रीहरूलाई दीक्षा दिने अनुष्ठान भुतमेलाको मुख्य आकर्षण हो। पहेँलो धोती र सारीमा सजिएका यी धामी झाँक्रीहरूले हातमा माटोको बलेको ढकना र बेतको लाठी घुमाउँदै “देवता सिद्ध” गर्ने प्रयास गर्दछन्। उनीहरूको चर्को स्वर, बाजाको ताल, र देउता “खेल्ने” अनौठो अभ्यासले माहोललाई भयमिश्रित रोमान्चक बनाउँछ।

महराइ’ र भगतहरूको भूमिका

लोक भाकामा गीत गाउने ‘महराइ’ परम्परा मूल धामीहरूले निभाउँछन्। मन्त्र र तान्त्रिक अभ्यास सिकाउने धामीलाई तराईमा ‘भगता’ भनिन्छ। श्रद्धालुहरू यी मूल धामीहरूबाट आशीर्वाद थाप्न पंक्तिबद्ध हुन्छन्, र कमला नदीको जल र गङ्गा सागरको पानी घर लैजान्छन्।

मिथिलाञ्चलको अमिट परम्परा

कमला नदीको भुतमेला केवल एक धार्मिक पर्व मात्र होइन, मिथिलाञ्चलको गहिरो सांस्कृतिक जरा भएको ऐतिहासिक घटना हो। यो मेलाले परम्परागत तन्त्रविद्या र ग्रामीण जनजीवनको धार्मिक विश्वासलाई जोगाइराख्न महत्वपूर्ण भूमिका खेलिरहेको छ।

तर, आधुनिक युगसँगै यस्ता परम्पराका संरक्षण र अध्ययनका लागि थप चासो र प्रयास आवश्यक छ। कमला नदीको भुतमेला तान्त्रिक परम्परा र सांस्कृतिक सम्पदाको अनुपम नमूना हो।