डा. स्वर्णिम वाग्लेको ‘बिल्ला’ !

काठमाडौं । अर्थशास्त्रसँग जोडेर हेर्दा डा. स्वर्णिम वाग्ले गह्रुङ्गो नाम हो । विश्व बैंकजस्तो अन्तर्राष्ट्रिय संस्थामा समेत काम गरिसकेका स्वर्णिमले यससम्बन्धी राम्रै विश्लेषण गर्ने क्षमता राख्दछन् ।

र, नेपालले त्यो उनको क्षमतालाई राम्रै भाउ दिएकै पनि हो । त्यसैले उनी राष्ट्रिय योजना आयोगका उपाध्यक्षसमेत बने ।

तर, जब उनले आफ्नो ‘बिट’ छाडेर समाज र साहित्यबारे बोले, उनी ‘बिल्ला’को शिकार बने । मुलुकको चौथो ठूलो दल राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी (रास्वपा) का उपसभापति तथा सांसदसमेत रहेका स्वर्णिमले केही दिनपहिले पूर्वशिक्षामन्त्रीसमेत रहेकी रास्वपा सहमहामन्त्री सुमना श्रेष्ठसँगको कुराकानीमा मूलत: दुईवटा विषयमा अनभिज्ञता छताछुल्ल पारे ।

पहिलो— व्याकुल माइला (प्रदीपकुमार राई) राष्ट्रकवि हुन्, जसले राष्ट्रिय गान लेखे । र, दोस्रो— राष्ट्रिय गानका सङ्गीतकार गोपाल योञ्जन हुन् ।

संवादका क्रममा उनले भनेका छन्, “व्याकुल हो कि के कविजी, राष्ट्रकवि, आयाम भेरी क्यूरियस । ओहो ! जनजाति पृष्ठभूमिको कविले नेपालको राष्ट्रिय गीत गाएर, आई थिङ्क योपाल योञ्जनले म्युजिक भर्नुभएको भन्ने न्यूज पढेपछि गूगल गरेरचाहिँ सोधखोज गरेँ, सयौं थुङ्गा फूलका हामी…।”

स्वर्णिमले २५ सेकेन्डमा यो अभिव्यक्ति दिइसक्छन् । यो भिडिओ अहिले सामाजिक सञ्जालहरूमा भाइरल बनाइएको छ । त्यसका कमेन्टहरू पढिसक्नु छैन, धेरैले स्वर्णिमलाई बिल्ला गरेका छन्, समान्य विषयवस्तुमा सामान्य ज्ञानसमेत नराख्ने भनेर आलोचना गरिरहेका छन् ।

स्वर्णिमले राष्ट्रिय गानका लेखक व्याकुल माइला अर्थात् प्रदीपकुमार राई भनेर सही भनेका छन् । तर, उनले व्याकुल माइलालाई राष्ट्रकवि भनेका छन् ।

जबकि, हामी राष्ट्रकवि भनेर माधवप्रसाद घिमिरेलाई भन्छौँ । अझ उनले राष्ट्रिय गान र राष्ट्रिय गीतलाई एउटै डालोमा हालेर हेरेका छन् । तर, राष्ट्रिय गान र राष्ट्रिय गीत निकै फरक विधा हुन् ।

अर्कोचाहिँ स्वर्णिमले राष्ट्रिय गानमा गोपाल योञ्जनले सङ्गीत भरेको भनेका छन् । जबकि, गोपाल योञ्जनको निधन २०५४ सालमै भइसकेको हो । अहिलेको राष्ट्रिय गान भने २०६४ साउन १८ गतेबाट लागू भएको हो । त्यसभन्दा अगाडि ‘श्रीमान् गम्भीर…’ राष्ट्रिय गानका रूपमा थियो ।

१४ महिनाको रिक्ततापछि २०६४ सालमा ‘श्रीमान् गम्भीर..’को ठाउँमा ‘सयौं थुङ्गा फूलका हामी…’ आएको हो । तर, स्वर्णिमले ८ वर्ष अगाडि नै बितिसकेका गोपाल योञ्जनले नयाँ राष्ट्रिय गानमा सङ्गीत भरेको भनेका छन् ।

यी दुईवटा सन्दर्भलाई लिएर अहिले सामाजिक सञ्जालमा स्वर्णिमलाई उडाइएको छ । स्वर्णिमको अभिव्यक्तिको भिडिओमा एक प्रयोगकर्ता भन्छन्, “यिनीहरूले परीक्षा दिएर पास हुनुपरेको भए खरिदार पनि नहुने रहेछन् ।”

अरु प्रयोगकर्ताहरूले पनि ‘यस्तोलाई विज्ञ मानिदिनुपर्ने ? नेता मानिदिनुपर्ने ?’ भनेर प्रश्न गरेका छन् । धेरैले रास्वपाको ट्यागलाइन ‘जान्नेलाई छान्ने’ जोडेर स्वर्णिमलाई उडाएका छन् ।

त्यसो त स्वर्णिमको शैक्षिक पृष्ठभूमि फिचलोचाहिँ छैन । शैक्षिक जीवनको सुरुवात बूढानीलकण्ठ स्कूलबाट गरेका उनले लन्डन स्कूल अफ इकोनोमिक्सबाट स्नातक र हार्डवर्ड युनिभर्सिटीबाट स्नातकोत्तर गरे भने अस्ट्रेलियन नेशनल युनिभर्सिटीबाट पीएचडी ।

स्वर्णिमको यो पृष्ठभूमिसँग दाँजेर धेरैले उनको आलोचना र बिल्ला गरेका छन् । उसो त स्वर्णिमलाई धेरैले ‘अर्थशास्त्रमा अब्बल तर, राजनीतिक तथा सामाजिक क्षेत्रमा सिकारु’ भनेर भन्दछन् । पछिल्लो घटनाले यसलाई थप पुष्टि गरेको छ । अर्थशास्त्रका क्षेत्रमा सामान्य मान्छेले नबुझ्ने शब्द, वाक्यांस र तथ्याङ्कहरू भन्ने उनी समाज र साहित्यबारे थोरै बोल्नेबित्तिकै चिप्लिएका छन् ।

• सम्बन्धित सामग्री

प्रश्नको घेरामा डा. स्वर्णिम वाग्ले