विश्वभर पाँच करोड मानिस ‘दास’ बन्न बाध्य, धनी देशमा पनि दासत्व तिव्र गतिमा बढ्दै

लण्डन। विश्वभर पाँच करोड जना मानिस दासको रुपमा बाँच्न बाध्य भएको एक अध्ययनले देखाएको छ । संयुक्त राष्ट्रसंघको अन्तर्राष्ट्रिय श्रम संगठन आईएलओले गरेको अध्ययनले महामारी र युद्धका कारण दास बन्न बाध्य हुने मानिसको संख्या निकै तिव्र गतिमा बढेको देखाएको छ ।

सशस्त्र द्वन्द्व, जलवायु परिवर्तन र विश्वव्यापी महामारीका कारण आधुनिक दासत्व बढ्दो चुनौती बनेको छ । आईएलओका अनुसार अहिले विश्वभर ५० मिलियन अर्थात पाँच करोड मानिस दास बन्न बाध्य छन् ।  १ सय ५० जना जीवित व्यक्ति मध्ये एकजना जबरजस्ती श्रम वा जबरजस्ती विवाहमा फसेका छन्। यो पाँच वर्ष अघिको तुलनामा यसको संख्यामा झण्डै एक करोड बढी हो।

आईएलओले घटनाहरू खराब हुँदै गएको तथ्यलाई “चकित पार्ने” भनेको छ। महानिर्देशक गाइ राइडरले मानव अधिकारको यो दुरुपयोगको निरन्तरतालाई रोक्न नसकेमा अवस्था झनै खराब हुने बताएका बीबीसीले जनाएको छ ।

ट्रेड युनियन, रोजगारदाता संगठनहरू, नागरिक समाज र साधारण मानिसहरू सबैले खेल्न महत्वपूर्ण भूमिका खेल्न आवश्यक रहेको उनले बताएका छन् ।  संयुक्त राष्ट्रको श्रम संगठनले दासत्व गरीब देशहरूमा मात्र सीमित नभइ आधा भन्दा बढी उच्च-मध्यम वा उच्च आय भएका धनी देशहरूमा पनि रहेको जनाएको छ ।

आईएलओले जबरजस्ती श्रम र जबरजस्ती विवाह दुवैलाई आधुनिक दासताको रूपमा गणना गर्दछ ।”जबरजस्ती श्रममा फसाउनु वर्षौंसम्म रहन सक्छ, जबकि धेरै जसो अवस्थामा जबरजस्ती विवाहलाई आजीवन कारावासको सजाय हुन्छ,” रिपोर्टले भनेको छ ।

५ करोड जना दासमध्ये ३३ लाख जना बालबालिका हरेका छन् । यसमध्ये आधा भन्दा धेरै बालबालिका व्यवसायिक यौन शोषणमा रहेका छन् । दुई करोड ६ लाख जना मानिसहरु जबर्जस्ती श्रममा छन्, जसमा ३.३ मिलियन बालबालिका रहेका छन् ।  यस्तै दुई करोड दुई लाख जना जबर्जस्ती विवाह गर्न बाध्य भएका छन् । उनिहरु १५ वर्षमुनिका छन् ।

कोभिड महामारीले मानिसहरूको आम्दानीमा ठूलो बाधा पुर्‍याउँदा नागरिक थप ऋणमा डुबेको र ऋण तिर्न नसक्दा दास बन्नुपरेको अध्ययनले देखाएको छ । महामारीले २० वर्षमा पहिलो पटक “चरम विश्वव्यापी गरिबी” मा बृद्धि भएको आईएलओले बताएको छ। युद्ध र सशस्त्र द्वन्द्वले पनि गम्भीर परिस्थितिहरू निम्ताएको छ । बालबालिकाहरूलाई बाल सैनिकको रूपमा काम गर्न वा सेवा गर्न भर्ती गराइएको छ ।

यस्तै, जलवायु परिवर्तनले मानिसहरूलाई आफ्नो घर छोडेर आप्रवासी बन्न बाध्य तुल्याएको छ प्रतिवेदनले समस्या समाधान गर्न स्रोत जुटाउन अन्तर्राष्ट्रिय प्रयासको लागि आह्वान गरेको छ  “राम्रो नियतका वाचा र कथनहरू पर्याप्त छैनन्,” यसले चेतावनी दिन्छ।