पाकिस्तान पछि इजरायलले गर्‍यो ट्रम्पलाई नोबेल शान्ति पुरस्कारका लागि सिफारिस

काठमाडौं । इजरायली प्रधानमन्त्री बेन्जामिन नेतान्याहूले अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पलाई नोबेल शान्ति पुरस्कारका लागि सिफारिस गरेका छन् ।

वासिङ्टन डीसीमा ट्रम्पसँगको भेटपछि नेतान्याहूले नोबेल शान्ति पुरस्कारका लागि सिफारिस गरेको बताए ।

“हामी बोल्दै गर्दा उहाँले एकपछि अर्को देशमा, एकपछि अर्को क्षेत्रमा शान्ति निर्माण गर्दै हुनुहुन्छ,” नेतान्याहूले बैठकमा पुरस्कार समितिलाई सम्बोधन गरिएको पत्र ट्रम्पलाई हस्तान्तरण गर्दै भनेका थिए ।

यसअघि पाकिस्तानले औपचारिक रूपमा सन् २०२६ को नोबेल शान्ति पुरस्कारका लागि अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पलाई सिफारिस गरिसकेको छ ।

भारत-पाकिस्तान युद्धविराममा ट्रम्पको भूमिकाका लागि उनलाई नोबेल शान्ति पुरस्कारका लागि मनोनित गरिनुपर्ने पाकिस्तानको भनाइ छ ।

नोबेल शान्ति पुरस्कार कसरी दिइन्छ ?

नोबेल पुरस्कार कुल छ वटा विधाहरूमा दिइन्छ । यी विधाहरू हुन्: भौतिकशास्त्र, रसायन विज्ञान, शरीर विज्ञान वा चिकित्सा, साहित्य, शान्ति र अर्थशास्त्र । यो पुरस्कार स्विडेनी वैज्ञानिक, व्यापारी र समाजसेवी अल्फ्रेड नोबेलले सुरु गरेका थिए ।

अल्फ्रेड नोबेल एक बहु-प्रतिभाशाली व्यक्ति थिए । उनी विज्ञान, आविष्कार, उद्यमशीलता, साहित्य र शान्ति जस्ता क्षेत्रहरूमा संलग्न थिए । सन् १८९६ मा उनको मृत्यु हुँदा उनले आफ्नो इच्छापत्रमा यी क्षेत्रहरूमा उत्कृष्ट योगदान पुर्‍याउने व्यक्तिहरूलाई सम्मान गर्ने निर्णय गरेका थिए । यसपछि सन् १९०० मा नोबेल फाउन्डेसन स्थापना भयो, जुन नोबेल पुरस्कार प्रदान गर्ने संस्था बन्यो ।

नोबेल शान्ति पुरस्कार “राष्ट्रहरूबीच भ्रातृत्व प्रवर्द्धन गर्ने, सैन्य तैनाती घटाउने वा शान्ति सम्मेलनहरू आयोजना गर्ने र प्रवर्द्धन गर्ने उत्कृष्ट काम गर्ने” व्यक्ति वा संस्थाहरूलाई प्रदान गरिन्छ ।

पुरस्कारको लागि मनोनयन प्रत्येक वर्ष १ फेब्रुअरी भित्र बुझाइन्छ । केही छनोट गरिएका व्यक्ति र संस्थाहरूले मात्र कसैलाई नोबेल शान्ति पुरस्कारको लागि मनोनयन गर्न सक्छन्, जस्तै: देशका राष्ट्रपति र प्रधानमन्त्रीहरू, विश्वविद्यालयका प्राध्यापकहरू, पूर्व नोबेल शान्ति पुरस्कार विजेताहरू, संसदका सदस्यहरू, न्यायाधीशहरू र केही अन्तर्राष्ट्रिय संस्थाहरूका सदस्यहरू आदि ।

यी व्यक्तिहरूले मनोनयन पत्रहरू पठाउँछन्, जसमा त्यो व्यक्ति वा संस्था किन शान्ति पुरस्कारको योग्य छ भनेर व्याख्या गरिएको हुन्छ ।

यसपछि पाँच सदस्यीय नोबेल समितिले मनोनयनहरूको जाँच गर्छ र छोटो सूची तयार गर्छ । समितिले विज्ञहरूबाट सल्लाह लिन सक्छ । समितिले गहन अनुसन्धान र छलफल पछि विजेताको छनोट गर्छ ।

सामान्यतया विजेताको नाम प्रत्येक वर्ष अक्टोबर महिनामा घोषणा गरिन्छ । पुरस्कार समारोह डिसेम्बर १० मा नर्वेको ओस्लोमा आयोजना गरिन्छ, जहाँ विजेतालाई पदक, प्रमाणपत्र र नगद पुरस्कार रकम प्रदान गरिन्छ ।

नोबेल फाउन्डेसनको नियमअनुसार छोटो सूचीमा परेका नामहरू ५० वर्षसम्म सार्वजनिक गरिँदैनन् । कसैले पनि आफूलाई मनोनयन गर्न सक्दैन ।