ट्रम्पसँगको द्वन्द्वका कारण मस्कले व्यहोर्नुपर्ने क्षति

काठमाडौं । विश्वका सबैभन्दा धनी व्यक्ति इलोन मस्कले हालै राजनीतिबाट पछि हट्ने घोषणा गर्दा लगानीकर्ताहरूले आशा गरेका थिए – अब उनले प्रविधि कम्पनीहरूमा अझ सक्रिय भूमिका खेल्नेछन् ।

यद्यपि, अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पसँग मस्कको हालैको झगडा र ह्वाइट हाउसका गोप्य कुराहरू सार्वजनिक भएपछि यस्तो देखिन्छ कि मस्कको परिवर्तन भएको प्राथमिकताले उनलाई आशा गरेजस्तो राहत दिनेछैन ।

मस्क सार्वजनिक नजरबाट टाढा रहने र टेस्ला र उनले आफ्नो कम्पनीहरूको सम्पत्ति बढाउनमा ध्यान केन्द्रित गर्ने अपेक्षा गरिएको थियो ।तर, अब उनीहरूले आफ्ना प्रमुख ग्राहकमध्ये एक अमेरिकी (संघीय) सरकारबाट बहिष्कारको धम्कीको सामना गरिरहेका छन् ।

टेस्लाको शेयरमा ठूलो गिरावट आइरहेको छ । मस्कले सामाजिक सञ्जालमा राष्ट्रपति ट्रम्पविरुद्ध टिप्पणी गरेका कारण कम्पनीको सेयर एकैदिन १४ प्रतिशतले घट्यो ।

शुक्रबार जब ट्रम्पसँगको चर्को आदानप्रदान शान्त हुने संकेत देखियो, यसको टेस्लाको सेयरमा केही सुधार देखियो । तैपनि, मस्कलाई आफ्नो फोन तल राखेर काममा लाग्न सल्लाह दिइरहेका लगानीकर्ता र विश्लेषकका अनुसार अवस्था त्यति राम्रो देखिँदैन ।

‘टेस्ला धेरै पछाडि छ’

मस्कको व्यावसायिक समस्या ट्रम्पसँगको झगडाभन्दा गहिरो रहेको कतिपय बताउँछन् ।

अनुभवी प्रविधि पत्रकार कारा स्विशर टेस्ला ठूलो समस्यामा परेको विश्वास गर्छिन् । यस हप्ता सान फ्रान्सिस्को मिडिया शिखर सम्मेलन बाहिर उनले भनिन्, “टेस्ला सकियो । यो एउटा राम्रो कार कम्पनी थियो । यसले स्वायत्त ट्याक्सी क्षेत्रमा (रोबोटिक्सद्वारा सञ्चालित चालकविहीन कारहरू) प्रतिस्पर्धा गर्न सक्थ्यो तर अहिले यो धेरै पछाडि परेको छ ।”

टेस्लाको कारले लामो समयदेखि आफ्नो प्रतिद्वन्द्वी वेमोसँग प्रतिस्पर्धा गर्ने प्रयास गरिरहेको छ । वेमो गुगलको मातृ कम्पनी अल्फाबेटको स्वामित्वमा रहेको कार हो ।

सान फ्रान्सिस्कोको सडकमा वेमो कारहरू धेरै वर्षदेखि चलिरहेका छन् । र, अब तिनीहरू धेरै अन्य शहरहरूमा पनि देखिन थालेका छन् ।

यस महिना मस्कले टेक्सासको अस्टिनमा टेस्लाको स्वायत्त ट्याक्सीहरूको सुरुवातमा भाग लिने कार्यक्रम छ । मस्कले गत हप्ता एक्समा एक पोस्टमा भनेका थिए, “टेस्लाले आफ्नो चालकविहीन मोडेल Y को परीक्षण गरिरहेको छ ।”

वेडबश सेक्युरिटीजका विश्लेषक डान इभ्स भन्छन्, “मलाई विश्वास छ कि निकट भविष्यमा टेस्लाको कुल सम्पत्तिको ९०% स्वायत्त र रोबोटिक कार बिक्रीबाट हुने राजस्वबाट सञ्चालित हुनेछ ।”

इभ्सले थपे, “मस्कको लागि पहिलो काम भनेको स्वायत्त दृष्टिकोणमा काम बलियो सुरुवातमा पुगोस् भन्ने सुनिश्चित गर्नु हो ।” तर, यो विश्वास गरिन्छ कि मस्कको ध्यान विभाजित छ र अब यो परियोजना सफल हुन धेरै समय लाग्न सक्छ । मनमा राख्नुपर्ने अर्को कुरा के हो भने मस्क आफैं यसबारे कति उत्साहित छन् ।

सिलिकन भ्यालीमा मस्कले चीजहरू परिवर्तन गर्न सक्छन् कि सक्दैनन् भन्ने बारेमा कम बहस छ, बरु उनलाई वास्ता छ कि छैन भन्ने बारेमा बढी बहस जारी छ ।

“मस्क कुनै कुरामा ध्यान केन्द्रित गर्दा धेरै शक्तिशाली व्यक्ति हुन सक्छन्,” गर्बर कावासाकी वेल्थ एण्ड इन्भेस्टमेन्ट म्यानेजमेन्टका अध्यक्ष तथा सीईओ रस गर्बर भन्छन्, “पहिले उनले विद्युतीय सवारी साधन बनाउने बताएर यो प्रमाणित गरे । यस्तो प्रविधि जुन अरू कसैले बनाउन सक्दैन । उनले रकेट बनाउने पनि प्रमाणित गरे । उनले प्रमाणित गर्न धेरै बाँकी छ ।”

टेस्लाको सेयरमा लामो समयदेखि लगानीकर्ता रहेका गर्बर यसबाट रिसाएका छन् र मस्कले दक्षिणपन्थी राजनीतिमा प्रवेश गरेदेखि नै टेस्लामा आफ्नो होल्डिंग घटाउँदै आएका छन् ।

उनले ट्रम्प र मस्क बीचको टकरावको लागि “धेरै निराशाजनक दिन” भने । सामाजिक सञ्जालमा ट्रम्पमाथि मस्कको आक्रमणको बारेमा उनी भन्छन्, “तपाईं अमेरिकी राष्ट्रपतिभन्दा शक्तिशाली हुनुहुन्छ भन्ने विचार एकदमै मूर्खतापूर्ण छ ।”

टेस्लाका समस्या

मस्कले सामना गरिरहेको एउटा विशेष समस्या के हो भने डोनाल्ड ट्रम्पलाई आफ्नो शत्रु बनाउनुभन्दा पहिले नै उनको कार कम्पनीविरुद्ध सामाजिक सञ्जालमा व्यापक अभियान सुरु भइसकेको थियो ।

ट्रम्पले राष्ट्रपति पद सम्हालेदेखि नै धेरै शहरमा टेस्लाविरुद्ध विरोध प्रदर्शन सुरु भएको थियो । अप्रिलमा टेस्लाले पहिलो त्रैमासिकमा कार बिक्रीमा २० प्रतिशतले गिरावट आएको रिपोर्ट गरेको थियो । कम्पनीको नाफा ७० प्रतिशतभन्दा बढीले घटेको थियो र यसको सेयर मूल्य पनि घटेको थियो ।

“सरकारलाई टुक्रा-टुक्रा पारेर हाम्रो लोकतन्त्रको भाग्यको निर्णय गर्ने अधिकार उहाँलाई (मस्क) लाई छैन । मस्कले जे गरिरहेका छन्, त्यो ठीक छैन,” फेब्रुअरीमा क्यालिफोर्नियाको बर्कलेमा टेस्ला डिलरशिप बाहिर भएको विरोध प्रदर्शनमा सहभागी लिन्डा कोइस्टिनेन भन्छिन् ।

“यो प्रविधि वा टेस्ला कम्पनीको बारेमा होइन,” सामाजिक सञ्जालमा “टेस्ला टेक डाउन” अभियान चलाउनेहरूमध्ये एक मिथ्या सूचना अनुसन्धानकर्ता जोन डोनोभान भन्छन्, “यो टेस्लाको सेयरलाई कसरी हतियार बनाइँदैछ भन्ने बारेमा हो । यसले मस्कलाई यस्तो स्थितिमा पुर्‍याएको छ जहाँ उनीसँग कुनै पारदर्शिता बिना नै धेरै शक्ति छ ।”

आलोचकहरूको आक्रोश बढाउने मस्कको साम्राज्यको अर्को भाग उनको सामाजिक सञ्जाल प्लेटफर्म X हो, जुन पहिले ट्विटरको रूपमा चिनिन्थ्यो । जोन डोनोभान भन्छन्, “उनले ट्विटर किनेका थिए ताकि उनी प्रभाव प्राप्त गर्न सकून् र एकै पटकमा लाखौं मानिसहरूसम्म पुग्न सकून् ।”

यद्यपि, अर्को सम्भावना पनि देखा पर्दै गएको देखिन्छ । के ट्रम्पसँगको उच्च प्रोफाइल टकरावले मस्कलाई राष्ट्रपतिसँगको निकटताको कारणले गर्दा उनको विरुद्धमा परेकाहरूमाझ फेरि आकर्षण प्राप्त गर्न मद्दत गर्न सक्छ ?

मूर इनसाइट्स एण्ड स्ट्राटेजीका प्रमुख विश्लेषक प्याट्रिक मूरहेड यो सम्भव छ भन्ने सोच्छन् । उनी भन्छन्, “अमेरिका धेरै क्षमाशील देश हो । यी कुराहरूमा समय लाग्छ, तर यस्तो पहिले कहिल्यै भएको थिएन जस्तो होइन ।”

यसैबीच, कारा स्विसर भन्छिन्, “मस्कको व्यक्तिगत ब्रान्डलाई दुई दशकभन्दा पहिले माइक्रोसफ्टको सह-स्थापना गर्ने बिल गेट्ससँग तुलना गर्न सकिन्छ । गेट्सलाई कुनै समय उनको अहंकार र असभ्य व्यक्तित्वको लागि सिलिकन भ्यालीको डार्थ भेडर भनिन्थ्यो । तर आज, उनका कमजोरीहरूको बावजुद गेट्सले आफ्नो छवि स्थापित गर्न धेरै हदसम्म सफल भएका छन् ।”

“समयसँगै गेट्सले सिकेका छन्, उनी परिपक्व भएका छन् । मानिसहरू परिवर्तन हुन सक्छन् । यद्यपि, यो स्पष्ट छ कि मस्कसँग समस्याहरू छन् ।”

SpaceX लाई के हुनेछ ?

मस्कको समस्या यो हो कि उनको कम्पनीहरूको भविष्य उनले के गर्छन् भन्ने कुरामा मात्र निर्भर गर्दैन, तर ट्रम्पले अहिले के गर्छन् भन्ने कुरामा पनि निर्भर गर्दछ ।

ट्रम्पलाई पहिले मस्कको आवश्यकता थियो, विशेषगरी राष्ट्रपतिको दौडमा । तर, अब यो स्पष्ट छैन कि उनलाई मस्कको आवश्यकता छ ।

नोआपिनियन सबस्ट्याकका लेखक नोआ स्मिथ भन्छन्, “ट्रम्पको क्रिप्टोकरेन्सीमा प्रवेश (यो सही हो वा गलत, बहसयोग्य छ) ले उनलाई मस्कमा कम निर्भर बनाएको छ । मलाई लाग्छ कि यो यसकारण गरिएको थियो कि उनी मस्कको प्रभावबाट बाहिर निस्कन सकून् ।”

सायद बिहीबार ट्रम्पको सबैभन्दा खतरनाक टिप्पणी यो थियो कि उनले मस्कका कम्पनीहरूसँगको सरकारी सम्झौताहरू रद्द गर्न आदेश दिन सक्छन्, जुन लगभग ३८ अर्ब बराबरको छ ।

यसको ठूलो हिस्सा मस्कको रकेट निर्माण कम्पनी स्पेसएक्सलाई जान्छ । ट्रम्पको यो कदमले स्पेसएक्सको भविष्य खतरामा पार्न सक्छ । यद्यपि, ट्रम्पको धम्की देखिएभन्दा बढी खोक्रो साबित हुन सक्छ । यो किनभने स्पेसएक्सको ड्र्यागन अन्तरिक्ष यानले मानिसहरू र कार्गोलाई अन्तर्राष्ट्रिय अन्तरिक्ष स्टेशनमा ढुवानी गर्छ । हाल तीन नासा अन्तरिक्ष यात्रीहरू अन्तरिक्ष स्टेशनमा उपस्थित छन् ।

यसले देखाउँछ कि स्पेसएक्सले अमेरिकी अन्तरिक्ष र राष्ट्रिय सुरक्षा संयन्त्रभित्र आफूलाई यति शक्तिशाली बनाएको छ कि ट्रम्पलाई उनको धम्की कार्यान्वयन गर्न गाह्रो हुन सक्छ । मस्कको इन्टरनेट स्याटेलाइट कम्पनी स्टारलिङ्कको बारेमा पनि त्यस्तै भन्न सकिन्छ । विकल्प खोज्नु सजिलो छैन ।

तर, यदि ट्रम्पले गर्न सक्ने कुरामा सीमाहरू छन् भने मस्कको हकमा पनि यही कुरा लागू हुन्छ । ट्रम्पसँगको टकरावपछि उनले ड्र्यागन अन्तरिक्षयानको काम रोक्ने धम्की दिएका थिए । तर, केही घण्टापछि उनी त्यसबाट पछि हटे ।

एक पूर्व प्रयोगकर्ताले उनलाई “शान्त हुन” सल्लाह दिए । जसको जवाफमा उनले भने, “राम्रो सल्लाह । ठीक छ, हामी ड्र्यागनको काम रोक्दैनौं ।”

अब एउटा कुरा स्पष्ट छ, मस्क र ट्रम्प बीचको मित्रता समाप्त भएको छ । तर, यो पूर्ण रूपमा स्पष्ट छैन कि उनीहरूको एकअर्कामाथिको निर्भरता समाप्त भएको छ वा छैन ।

यद्यपि, मस्कको व्यवसायको भविष्य जेसुकै होस्, ट्रम्प र उनको प्रशासनको कार्यले उनको व्यवसायमा ठूलो प्रभाव पार्ने देखिन्छ ।

–बीबीसीबाट