‘बेटिङ गढ’मा टी-२० विश्वकप : २०२३ मा करिब १० लाख करोड भारू बराबरको सट्टेबाजी

सट्टेबाजीमा मानिसहरूको बढ्दो चासोका कारण अमेरिकी सट्टेबाजी कम्पनीहरूको राजस्व पनि वर्षैपिच्छे बढिरहेको छ । सन् २०२३ मा अमेरिकी सट्टेबाजी कम्पनीहरूले १०.९२ बिलियन डलर अर्थात् लगभग ९० हजार करोड भारू राजस्व कमाएका थिए ।

मधुसुदन पन्थी

काठमाडौं । करिब ६ हजार वर्ष पहिले सिन्धु घाँटी सभ्यताको विकास भएको थियो ।

सो समयमा मानिसहरू स्थायी घरहरू र ढल निकास प्रणालीहरू निर्माण गर्दै थिए । तर, इजिप्टियनहरूले खेलकुदमा सट्टेबाजी गर्न थालेका थिए ।

जब पुरातन ओलम्पिक २८०० वर्ष पहिले सुरू भयो, खेलहरूमा सट्टेबाजी धेरै सामान्य भइसकेको थियो ।

क्रिकेटको कुरा गर्ने हो भने ३६० वर्षअघि सन् १६६४ मा इंग्ल्याण्डको संसद्ले सट्टेबाजीसम्बन्धी कानुन बनाएको थियो । तर, त्यसयता विश्वका धेरै देशमा सयौं कानुन बने पनि खेलकुदमा सट्टेबाजी जारी छ ।

अहिले विश्वको सबैभन्दा ठूलो महाशक्ति अमेरिकामा क्रिकेट खेलले आफूलाई स्थापित गर्न खोजिरहेको छ ।

अमेरिकाले जुन २ बाट सुरु हुने नवौं टी–२० विश्वकप आयोजना गर्दैछ । यस्तो अवस्थामा त्यहाँ सट्टेबाजीको अवस्था के छ जान्न रोचक हुनेछ ? के यो अमेरिकामा कानुनी छ ? लगायतका सबै प्रश्नहरूको जवाफ जान्नुहोस्-

अमेरिकामा खेलकुद सट्टेबाजीलाई कानुनी मान्यता

धेरै देशहरू जस्तै, अमेरिकामा खेल सट्टेबाजी धेरै वर्षसम्म नियमन गरिएको थिएन । सन् १९९२ मा संघीय कानुनअन्तर्गत सबै अमेरिकी राज्यहरूमा खेल सट्टेबाजी प्रतिबन्धित थियो ।

तर, सन् २०१८ मा त्यहाँको सर्वोच्च अदालतले प्रतिबन्ध हटायो । सर्वोच्चको तर्क थियो- प्रतिबन्धका बाबजुद पनि पैसाको खेल चलिरहेको छ भने मान्यता किन नदिने ? हाल, खेल सट्टेबाजी अमेरिकी राज्यहरू ५० मध्ये ३८ मा कानुनी छ ।

अमेरिकी जनताले सन् २०२३ मा १० लाख करोड भारू बराबरको खेल सट्टेबाजी गरेका थिए । सन् २०१८ मा सर्वोच्चबाट मान्यता पाएपछि अमेरिकामा खेल सट्टेबाजी जंगलको आगो जस्तै फैलियो ।

अमेरिकन गेमिङ एसोसिएसनका अनुसार सन् २०२३ मा अमेरिकामा मानिसहरूले ११९.८४ बिलियन डलर अर्थात् करिब १० लाख करोड भारू बराबरको खेल सट्टेबाजी गरेका थिए । यो रकम सन् २०२२ को तुलनामा २७.५५ प्रतिशत बढी हो ।

अमेरिकी फुटबल खेल सट्टेबाजीको लागि सबैभन्दा मनपर्ने खेल

अमेरिकी फुटबल खेल सट्टेबाजीका लागि अमेरिकी मानिसहरूको सबैभन्दा मनपर्ने खेल हो ।

त्यहाँ खेलकुद सट्टेबाजी गर्ने सबै मानिसहरूमध्ये ६१ प्रतिशतले निश्चित रूपमा यस खेलको फ्रेन्चाइजी लीग एनएफएलमा बाजी लगाउँछन् । यो सूचीमा त्यसपछि बास्केटबल र बेसबल आउँछ ।

क्रिकेट खेलको उदाहरणबाट खेल सट्टेबाजीले कसरी काम गर्छ भन्ने कुरा बुझौं-

मानौं, भारत र पाकिस्तानबीच खेल चलिरहेको छ । सट्टेबाजी दर भारतले जित्यो भने ७००० रूपैयाँ र पाकिस्तानले जित्यो भने ३००० रूपैयाँ ।

यसको मतलब यदि तपाईंले भारतको जितमा १००० रूपैयाँको शर्त लगाउनुभयो र टोलीले जित्यो भने तपाईंले ७००० रूपैयाँ पाउनुहुनेछ ।

त्यसैगरी, पाकिस्तानको जितमा १ हजार रूपैयाँको बाजी लगाउनुभयो र टोलीले जित्यो भने ३ हजार रूपैयाँ पाउनुहुनेछ ।

पैसा कमाइने सजिलाे खेलमा टोलीको जित वा हारमा आफ्नो पैसा बाजी लगाएर जोखिम लिन्छन्, किनकि यदि तपाईंले भारतको जितमा १००० रुपैयाँ लगाउनुभयो तर पाकिस्तानले जित्यो भने तपाईंले कुनै रकम पाउनुहुन्न । यता, पाकिस्तान हार्यो भने पनि त्यस्तै हुनेछ ।

बाजीहरू खेल अघि टोलीहरूको नतिजामा मात्र लगाइँदैन, खेलाडीहरूको समग्र प्रदर्शन वा खेलको समयमा कुनै ओभरको प्रदर्शनमा पनि लगाइन्छ । अर्थात् खेलमा खेलाडीले कति रन बनाउने वा विकेट लिने भन्ने कुरामा पनि बेटिंग गरिन्छ ।

के सट्टेबाजी र फिक्सिङ एउटै कुरा हो ?

होइन, सट्टेबाजी र फिक्सिङ दुई फरक कुरा हुन् । सट्टेबाजी, पैसा खेलको नतिजा वा खेलको समयमा वा अघि खेलाडीहरूको प्रदर्शनमा लगाइन्छ ।

यसमा प्रयोगकर्तालाई नतिजा थाहा हुँदैन । यसबाट बच्नका लागि केही ठूला सट्टेबाजहरूले खेलाडीहरूलाई प्रभावित पार्छन् र उनीहरूलाई खेलमा उनीहरूको इच्छा अनुसार प्रदर्शन गर्न पैसा दिन्छन् ।

यदि कुनै खेलाडीले सट्टेबाजलाई सपोर्ट गर्न पैसा लिएर आफ्नो प्रदर्शन परिवर्तन गर्छ भने त्यो फिक्सिङको दायरामा गनिन्छ । फिक्सिङ संसारभर अवैध छ ।

सन् २०१३ मा आईपीएल टीम राजस्थान रोयल्सका अजित चण्डिला र अंकित चव्हाणलाई पनि फिक्सिङ गरेको आरोपमा बीसीसीआईले प्रतिबन्ध लगाएको थियो ।

पाकिस्तानका मोहम्मद आमिर र सलमान बटलाई अन्तर्राष्ट्रिय क्रिकेटमा प्रतिबन्ध लागेको छ । प्रतिबन्ध सकिएपछि आमिर अब पाकिस्तानबाट टी–२० विश्वकप खेल्ने पनि देखिएका छन् ।

बेटिङले केहिलाई मात्र फाइदा हुनेछ भने अधिकांशले घाटा व्यहोर्नेछन्, यो सामान्य कुरा हो । यस पटकको विश्वकपमा अमेरिकीले कति बेटिङ लगाउँछन् ? त्यो चाँही हेर्न बाँकी नै छ ।